'Het kleine kreng van Cruijff' laat wereld versteld staan

Zijn resultaten op school zijn beneden de maat, hij treitert de buren in de Watergraafsmeer door ruiten te vernielen en het ziet er allemaal niet best uit voor de zoon van de groenteboer. Toch ontpopt ‘dat kreng van Cruijff’ zich tot de bekendste Nederlander die de voetbalwereld aan zijn voeten heeft liggen. Bert Hiddema ziet het allemaal gebeuren en schrijft er onderhoudend over.

Hij confronteert de lezer met een knaap die weet wat ie wil, en zich door niets en niemand laat stuiten. Een klein kereltje met een hele grote mond, een brutale opdonder, ervaart dat roem vergankelijk is. Vandaag de held, morgen de schlemiel.

Op zeer jonge leeftijd verliest hij zijn vader en grootste fan. Het verwijderen van amandelen gaat gepaard met een slagaderlijke bloeding. Dagenlang verkeert hij in het schemergebied tussen leven en dood. Breekt een been, krijgt het advies om een teen te laten amputeren en de sport te verlaten. Al die tegenslagen stalen zijn karakter. Haat-liefde-verhouding met Rinus Michels. Loopt tegen de Nederlandse mentaliteit aan die iemand adoreert totdat deze het te zeer voor de wind gaat en dan van het ene op het andere moment adoratie in verwensing laat overgaan.

Hiddema duikt diep in het privéleven. Dat zal niet aan iedere voetballiefhebber besteed zijn. Hier en daar schiet het door naar het sentimentele. De auteur laat er hoe dan ook een andere Cruijff mee zien, eentje die naast een grote bek een klein hartje heeft. Hoewel hij niet kan verbloemen idolaat te zijn geeft hij ook de zwakke karaktertrekken weer, waardoor je net zo gemakkelijk sympathie als antipathie in je kunt voelen opborrelen. Er gaat een boekje open over de misstanden in de topsport. Clubarts Rolink bijvoorbeeld krijgt er ongenadig van langs als een man die hoogst onverantwoord omspringt met de gezondheid van jonge mensen. ‘De spuit er in’ is een gevleugelde uitdrukking. De vroege dood van Nico Reinders mogen de Rolinks van de groene mat zich aantrekken.

Clubbestuurders als Van Praag komen er weinig beter van af omdat ze het grote geld een hogere waarde toekennen dan het lot van een speler. De lezer krijgt een leerzame kijk in de keuken van het profvoetbal, waarin alleen sterke karakters zich staande kunnen houden. Juist in dit wereldje blijkt vriendschap broos met jaloezie als gifangel. Bij uitgesproken meningen over Keizer, Swart, Michels, Rep, Rolink en Van Praag ontbreekt het weerwoord. In de meeste gevallen is dat de schrijver niet aan te rekenen omdat de personen in kwestie zijn overleden. Dat trekt de balans wat scheef.

Het is al met al veel meer dan een jongensboek met ruime aandacht ook voor psychologie. Alleen iemand die Amsterdam-Oost kent als zijn broekzak met grote toegankelijkheid tot het wereldje kan dit verhaal produceren.