Kinderen Romanov slachtoffers van tijdsgewricht

De dochters Olga, Tatjana, Maria enAnastasia en hun broertje Aleksej, kinderen van de laatste Russische tsaar Nikolaas ll, komen op de ochtend van de 17e juli 1918 om het leven. Ze worden samen met hun ouders vermoord in een smerige kelder van het Ipatjev-huis in Jekaterinenburg. Slachtoffers van 'de roden' die met nietsontziende wreedheid de Russische geschiedenis ombuigen en de Revolutie een andere slinger geven. Tot nu toe richtte de publiciteit zich met name op het lot van de Tsaar en zijn echtgenote Aleksandra, de charmante verschijning uit het Duitse Hessen.

Helen Rappaport, een Britse historica, gespecialiseerd in het revolutionaire Rusland, ontrukte de vier jonge kinderen en in hun kielzog de jonge tsarevitsj aan de vergetelheid. Ze bestudeerde een grote hoeveelheid bronnen: dagboeken, brieven en overleveringen met een grote knik naar nauwgezetheid. Een tragisch verhaal over jonge levenslustige mensen, die hun weg naar volwassenheid zien geblokkeerd door een overdreven bezorgde moeder, die nooit aan Rusland, de Russen en hun bijgeloof kan wennen en door het volk als een indringster wordt gezien. De kleindochter van koningin Victoria, haar oogappel ook, kan zich niet los maken van haar Britse roots. Ze houdt de vier meiden weg van hun aristocratische leeftijdgenoten en speelt daarmee het noodlot in de kaart. Dat doet ze in versterkte mate door haar sympathie voor Raspoetin, de zeer omstreden gebedsgenezer. Het is verklaarbaar omdat hij keer op keer de jonge tsarevitsj voor de poorten van de dood wegsleept als artsen hem al lang hebben opgegeven.

De tsaar is een even goed gezinshoofd als een slechte leider van zijn volk. Het verwerpen van de Doema in 4e instantie leidt tot zijn abdicatie. Tja, het gaat toch over de zussen zal de attente lezer denken? Rappaport beschrijft gedetailleerd hun uiteenlopende karakters. Tot vervelens toe ook hoe mooi ze zijn. Dat hoge 'poesje mauw'-gehalte zal de lezers net zo tegen staan als de enorme lijst met namen van spelers in het veld. Een ode aan stiptheid, maar tevens een barrière. Het leven van de zussen is met alle respect nevengeschikt aan de levenswandel van tsaar en tsarina en hun bekommernis om de troonopvolger wiens hemofilie angstvallig geheim blijft. Een gevolg van de huwelijken tussen (achter)neven en (achter)nichten in de Brits-Duitse koningshuizen. Aleksandra is degene die de bloederziekte overbrengt.

Kranige meiden, die tijdens de Tweede Wereldoorlog net als hun moeder ziel en zaligheid in verpleging van gewonden stoppen. Verstoppen moeten ze zich voor naderend onheil, waaraan ze anderhalf jaar na verjaging uit Sint-Petersburg en met moed gedragen vernedering niet ontkomen. De affaire Raspoetin zet dat zegenrijke werk in de schaduw. Hij valt twee jaar eerder door de kogels die onder meer op bevel van Dmitri Pasvlovitst uit de loop van huurmoordenaars komen. Dezelfde Dmitri, een zuiplap en rokkenjager van de ergste soort, neemt er mogelijk revanche mee voor het feit dat Olga, de oudste van de vier, hem niet lust. Arme meiden, die door de 'Engelse zweem' van hun moeder nooit de kans krijgen om de geneugten van de jeugd echt te proeven. De verliefdheid als pubers voor de haar omringende officieren loopt vast op protocollaire onmogelijkheden. Hartzeer temeer.

Rappaport geeft een gedetailleerde inkijk in de kommer en kwel van de laatste Romanovs, die de overgang van tsarisme naar communisme markeert. Nog in 1942 doodt het Stalin-regime de laatste getrouwen; pas in 2007 volgt rehabilitatie van de Romanovs. De buitenlandse invloed bij dit al komt aan bod in het boek van deze auteur over de vreemden in Sint Petersburg dat in 2017 van de pers rolt.