Voor wie er nog aan twijfelt
Voor wie er nog aan twijfelt of de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog nou écht zo erg was geeft De redding van de familie Van Cleeff het antwoord. De auteurs Auke Kok en Dido Michielsen verstrekken een gedetailleerde beschrijving van de vernedering die de bevolkingsgroep moet ondergaan. Ze was door de eeuwen heen het mikpunt, maar zoveel barbarij als die tussen 1940-1945, daar was toch niemand op voorbereid. Ernst en Gretchen van Cleef kunnen slechts met de grootste moeite door een goedgezinde familie Van der Meer worden overtuigd dat het tijd is om onder te duiken. Nog even talmen en het zou via Westerbork tot Auschwitz of een ander concentratiekamp zijn gekomen.
Het offer dat ze moeten brengen is groot: de beide dochters Liesel en Nelleke kunnen niet bij hun blijven. Die komen van het ene in het andere onderduikadres. Door verraad belanden ze uiteindelijk toch in het Drentse kamp. Ook Theresienstadt blijft de meisjes, tieners nog, niet bespaard. Ze brengen er het leven af, dat wel, maar de geestelijke kloof tussen de kinderen en hun ouders is geslagen. Ernst is dieper geraakt dan Gretchen, die de dominantierol na de oorlog weer oppakt. Een waarvan de kinderen niet gediend zijn. De late geboorte van zoon Jan als verzoeningsbaby kan de situatie niet redden. Daar waar het ’t gezin materieel allemaal jarenlang voor de wind gaat, stapelen de psychische problemen zich op. Op ogenschijnlijk onverwoestbare vriendschappen zit de sleet. Het medeleven van de bevolking is evenmin om over naar huis te schrijven. Het duurt nogal voordat het collectieve geheugen ontwaakt.
Ook het kwart van de joden dat aan de gaskamer ontsnapt ziet het leven ontwricht. Decennia lang woekeren trauma’s door in de generaties die volgen. Pas heel laat raken toestanden bespreekbaar, komt het diep weggestopte leed over de lippen. Voor velen te laat. De boodschap van de onmenselijkheid komt over. Het gedeelte van het boek dat handelt over de doorwerking na de oorlog is wat vermoeiend. Je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat spanningen die aan de oorlog worden toegeschreven ook in het leven van iedereen van alledag kunnen optreden. Jaloezie, dominantie, heerszicht bij de leden van de familie Van Cleeff die de verhouding met de familie Van der Meer als hun redders op de tocht zetten. Er is immers al genoeg wat wèl rechtstreeks en aantoonbaar voortvloeit uit vijf jaar van gruwel. Al die wijdvertakte familieverhoudingen maken de laatste hoofdstukken tot taaie kost. Het is een soort van jezelf voorbij lopen in het schilderen van onrecht in de vijfde versnelling.
Maar de indringende inkijk in het leven van een joods gezin in het ogenschijnlijk zo keurige Hillegersberg is er één die het waard is gelezen te worden. Vijf jaren die te slecht zijn om waar te lijken, worden ontbloot. Een aanrader voor met name de jonge generaties en voor de senioren die zoveel moeite hebben om de ogen open te houden voor de dreiging die zoveel jaren later nog steeds en onverminderd op de loer ligt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
