Inspirerende rit in de naoorlogse achtbaan van Kershaw
De veranderingen die Europa tussen 1950 en 2017 heeft ondergaan staan centraal in Een naoorlogse achtbaan van Ian Kershaw (1943). Van het belletje uit een postkantoor om het thuisfront te vertellen dat je veilig op je vakantieadres was aangekomen, het toilet in de vorm van de plee buiten, hoog kerkbezoek naar internet, cybercriminaliteit en een minderheid die nog gelooft. Van de vijftiger jaren met tweederde van Europa zuchtend onder autoritaire knechting naar democratie en welvaart die zich aanzet in de zeventiger jaren, accelereert in de jaren negentig, maar na de eeuwwisseling bijna uit de bocht vliegt.
Er is een indrukwekkende productiviteitsstijging nodig om een bevolking te onderhouden die langer leeft, minder uren werkt en een groter beroep doet op uitgeklede sociale voorzieningen. Een welvarender Europa, maar ook één waar de kloof tussen rijk en arm zich heeft vergroot met turbokapitalisme en de schande van rijke landen die het fenomeen voedselbank behoeven om de armste mensen in leven te houden.
Schijndemocratie in landen als Hongarije en Polen, Turkije dat de afslag naar een autoritair systeem lijkt te vinden. De Verenigde Staten van Europa naar het voorbeeld van de Verenigde Staten van Amerika minder dan een stip aan de horizon. Europa dat met afschuw het vingertje wijst naar massale slachting in het Midden-Oosten, maar wel de wapens levert om dat te kunnen laten plaatsvinden.
Kershaw legt ontwikkelingen haarfijn uit, maakt deze inzichtelijk. Het verfoeide Duitsland dat Europa bij de hand neemt. De totstandkoming van de Europese Unie die in het huidige tijdsgewricht onder druk staat met de sterke hang naar eigen identiteit als remmende factor. Duitsland richt zich op, maar wekt argwaan door de Holocaust weg te schrijven en trawanten van Hitler hoge functies toe te dichten. Het los maken daarvan en de opmars naar motor van de Europese Unie.
Het moeizame gevecht voor die ene centrale munt. De Koude Oorlog via de Krim en Oekraïne in een herhaling. Het uiteenvallen van de Sovjet Republiek onder Gorbatsjov, de dekolonisatie, de gekunstelde eenheid van Joegoslavië na Tito ontward. Het dichtdraaien van de oliekraan en de gevolgen. Alles heeft met alles te maken en Kershaw legt dat uit in twaalf hoofdstukken met een epiloog waarin de grote lijnen het de lezer gemakkelijk maken.
De geschiedenis verdeelt meer dan ze verenigt. Oost-Europese landen die hun vrijheid koesteren, maar zich ook niet los kunnen maken van de lange periode waarin ze onder het Sovjet bewind stonden. De opkomst van nieuwe machthebbers met een hang naar hun brute voorgangers is een punt van zorg; de wankelende Europese eenheid eveneens. Om over de problemen met het klimaat en de anti immigratie het zwijgen te doen. De opkomst van populistische buitenstaanders, met name van rechts, is een fenomeen dat het democratisch goed ernstig bedreigt.
De auteur weet als geen ander dat het voorspellen van de (Europese) toekomst onbegonnen werk is. Gebeurtenissen zetten alles binnen de kortste keren op de kop. Kershaw noemt de situatie op het Koreaanse schiereiland degene die het eerst in aanmerking komt voor een kernoorlog. Het boek was nog niet uit of de ontspanning daar tekende zich af.
Een zeer waardevolle voortzetting van de geschiedenis die bij De afdaling in de hel- Europa 1914-1949 ophield. Een nieuw standaardwerk van een historicus die tot de hoogste categorie behoort. Eerder gaf hij de mensheid inzicht in het functioneren van Hitler en nazi-Duitsland. Je kunt er niet omheen wanneer je iets van de Europese ontwikkeling wilt begrijpen. De euro’s voor een ritje in deze achtbaan zijn buitengewoon goed besteed.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
