Heldhaftigheid in de Tweede Wereldoorlog

Iedereen, burger of militair, die in een oorlogssituatie bereid is zijn leven op te offeren heeft voor het vaderland, is een held. Toch zijn er situaties die van iemand iets of eigenlijk veel meer held maken. Dertig ervan tekent Peter Jacobs op in Heldhaftige missies in W.O. II.

Raids op de grond, ter zee en in de lucht die het onbestaanbare tarten. Jacobs moet als gewaardeerd lid van de Royal Air Force zijn hart sneller hebben voelen kloppen. Hecht zwaar aan onderscheidingen die hij in ieder van die verhalen een ereplaats geeft. Wat teveel van het goede voor de lezer die wat minder op heeft met strepen, gespen en insignes.

Als buitenstaander heb je het idee dat bij het toekennen ervan de rang van de te onderscheiden persoon van groter gewicht is dan de daad die hij verricht. Dat zal de schrijver weerleggen met de factor verantwoordelijkheid. Hoewel ook hij zo nu en dan tot de conclusie komt dat het bij sommige acties wel een ons of wat aan eremetaal meer had mogen zijn.

Wanneer je het heldenepos van vakjargon ontdoet resteren handelingen waarvoor je de burgerpet afneemt en een diepe kniebuiging maakt. Verhalen overigens over Britse eenheden, aangevuld met andere dapperen uit het Gemenebest  en een Europeaan als de Deen Anders Lassen. Hij komt aan het eind van de oorlog om na een groot aantal formidabele successen in de voorliggende jaren.

Verhalen die vaderlandsliefde met een kapitaal schrijven. Maar hoe voelt een moeder zich die op Buckingham Palace het Victoria Cross in ontvangst neemt dat postuum aan haar zoon is verleend? Ze moet daarna van nog drie zonen afscheid nemen. Wat kan zo’n Cross dan nog compenseren?

Jacobs laat de pijn meevoelen van mislukte raids waarbij veel slachtoffers zijn te betreuren. Zoals die op het hoofdkwartiier van Rommel die zich nota bene in een ander deel van de wereld bevindt. Daar staat de meest gedurfde van de gehele W.O. II tegenover. De geallieerden zijn vooral succesvol met bombardementen waarbij precisie en bravoure hand in hand gaan. Zelfs diep achter de Duitse linies verrassen ze de vijand. De raids waarbij de Duitse trots als de slagschepen Bismarck en Tirplitz worden vernield, zijn aansprekend.

De verhalen zijn chronologisch opgebouwd. Je leert de samenhang tussen de gebeurtenissen zien, zoals de verkennende schermutselingen die aan de invasie op de stranden van Normandië vooraf gingen en het ontmantelen van een geavanceerde radarinstallatie zonder welke het niet mogelijk zou zijn geweest om de vijand een definitieve slag toe te dienen. Het vernielen van stuwdammen in het Ruhrgebied hetgeen de productie van oorlogsmiddelen ernstige schade toebracht.

Verhelderende uitleg van Britse zijde over Market Garden, de Slag om Arnhem. Op sommige momenten loopt dapperheid te pletter tegen een muur van miscommunicatie. Het verharden van de strijd als zelfs de erecode om gevangen genomen soldaten met respect te behandelen overboord gaat en iedereen ongeacht de omstandigheden wordt gefusilleerd. Geallieerden zijn daarbij ook bepaald niet de braafste jongetjes uit de klas.

Het moet voor de jeugd van nu allemaal wat onwezenlijk over komen. Maar als ze iets van IS, van Israël en Palestina en andere brandhaarden willen begrijpen en de realiteit dat het dicht bij huis ook zo maar kan gebeuren, kan dit boek een eind op weg helpen. In oorlogssituaties is het verlies aan menswaardigheid het grootst.