Boeiend vergelijk tussen mens en (andere) dieren
Adam Rutherford maakt in Het boek over de mensheid een vergelijk tussen mens en andere dieren. In die zin alleen al klinkt door dat de homo sapiens niet de illusie moet hebben in alle opzichten uniek te zijn. De wetenschappelijke verhandeling over onze ontwikkeling is in alle complexiteit toch leesbaar voor een groot publiek en dat mag de vooraanstaand geneticus die hij is zich tot een verdienste aanrekenen.
Op momenten dat je dreigt de grip op de stof te verliezen, zijn daar de praktische voorbeelden die je binnenboord houden. Rutherford houdt ons beleefd maar dringend voor dat we met andere dieren sinds de oerknal eenzelfde startmoment kenden. Het zijn de omstandigheden die onze ontwikkeling op gang brachten. Je moet daarbij denken in miljoenen jaren. Veel van wat de mens zich eigen maakte, is bij dieren terug te vinden. Het heeft zich daar niet verfijnd; de hersenen zijn zogezegd niet meegegroeid. Veel aandacht is er ook voor de voortplanting, de verschillen en de overeenkomsten.
Het afdalen in zoveel wetenschappelijke details maakt het boek niet geschikt voor de massa. Daar zal het Rutherford ook niet om begonnen zijn. Het onderwerp seks vult een belangrijk deel van het boek, maar ook hier met een wetenschappelijke lading die alleen een doelgroep raakt. Rutherford is niet voor niets een vooraanstaand geneticus, een man die zich bekommert om bewijslast en niet uit is op populariteit. Wie moeite neemt om de stof te laten indalen zal toch op enig moment geraakt worden door de observaties van de schrijver, die stuk voor stuk het stadium van uniciteit raken.
Voor alles houdt hij de diersoort ‘mens’ een spiegel voor. Waarin een beeld van de homo sapiens, die in heel veel opzichten niet zoveel anders is, maar zich alleen (veel) verder heeft ontwikkeld. Wij-van-nu zien er fysiek niet zo heel veel anders uit dan onze voorouders van 100.000 jaar geleden. Anekdotes zorgen voor een cesuur; ze worden bovendien met gevoel voor humor opgediend.
De belangrijkste ontdekking door de tijden heen was de grote betekenis die aan het gen moet worden toegekend. Rutherford geeft daar een sluitende wetenschappelijke verklaring voor. ‘Iedere diersoort kan leren; alleen de mens kan onderwijzen,’ is zo’n rake conclusie. Denk niet dat we een claim kunnen leggen op kunstzinnige uitingen. Neem een kijkje in een Zuid-Franse grot en de schellen vallen je van de ogen.
De ontwikkeling van de mens is sterk demografisch gebonden. Hoe groter de populatie, hoe meer vaardigheden ontstaan. De één leert van de ander en de derde voegt er het zijne of hare aan toe. Dat laatste met nadruk, want het fenomeen Darwin schiet in dat opzicht uit de bocht. De inferieure rol die hij aan de vrouw toekende is zwaar achterhaald, wrijft mijn partner me nog maar eens onder de neus. De tekst is wat spaarzaam gelardeerd met illustraties: degene erin staan voegen wel iets toe; maken een lap tekst gemakkelijker te begrijpen. Het lezen van dit boek vergt dan ook enig geduld. Wanneer je de moeite neemt om over wat de auteur beweert na te denken, is Het boek over de mensheid een verrijking.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
