De dood maakt geen eind aan invloed van drie dictators
Ook vele decennia na hun dood zijn de invloeden van Mussolini, Pétain en Franco voelbaar en tastbaar. Luc Rasson (1956) levert het bewijs in Het lijk van de dictators. Geïnspireerd door de bibliotheek van zijn vader begon hij in 1914 aan een gedetailleerde, nauwgezette studie naar het leven, de betekenis, de verering en verkettering van het drietal. Hij raadpleegde een groot aantal bronnen, sprak met directbetrokkenen en de collega-auteurs die zich vóór hem op de materie stortten. Met als resultaat dat de drie personen, zoveel jaar na hun overlijden, pas echt voor de lezer gaan leven. Na een verklarende proloog legt hij het drietal onder het fileermes, maar op een geheel andere manier dan de lieden die hun graven ontheiligden en met de stoffelijke overschotten zeulden.
Na het lezen van dit boek kunnen we niet anders dan ruiterlijk toegeven dat we onze veronderstelling, dat we het een en ander over Mussolini, Pétain en Franco weten, ernstig bij moeten stellen. Dat blijkt een nietig iets te zijn in vergelijking met de veelheid die Rasson ons toedient. Als lezer heb je waardering voor zijn vasthoudendheid, waarbij hij voor- en tegenstanders het volle pond geeft. Diverse keren was hij op de locaties die ertoe doen en was hij nooit tevreden met wat hem aan algemeenheden werd verteld, maar ging het onderwerp fijnmazig te lijf. Allerlei fabels worden in dit boek ontmaskerd en pertinente onjuistheden worden ontmanteld, met als enig wapen dat van het argument. Het uitwissen van zoveel subjectieve uitingen verraadt een gedegenheid in studie die als bewonderenswaardig moet worden geduid. De anekdotes krijgen geen kans om meer te zijn dan dat, en staan los van de wezenlijke elementen.
De passie voor zijn onderwerp vloeit uit de pen en betrekt je bij het leven en de dood van de drie mannen. Meer nog dan bij de andere twee is Spanje zoveel jaren later nog sterk verdeeld over de betekenis van Franco. Bij het volk speelden de emoties hoog op toen vorig jaar na jarenlange polemieken het lichaam van caudillo/generalismo Franco uit de Valle de Los Caíos werd verwijderd en naast het graf van zijn vrouw werd bijgezet. Degenen die in hem de redder uit een republikeinse chaos zien en degenen die hem voor een vijfsterren-beul houden, houden elkaar nagenoeg in evenwicht.
Hoe mooi ook staat het allemaal te boek. In aansprekende volzinnen, die je niet de kans bieden om af te dwalen. Rasson zocht antwoord op de vraag die hij zich vooraf stelde: hoe zou ik erin hebben gestaan? Na al die gruwelijke ontdekkingen over een onwaardige dood en humiliatie komt hij tot de ontboezeming: laat de doden met rust, vergrijp je niet figuurlijk maar al helemaal niet letterlijk aan hen om je eigen voorkeur te bewerkstelligen. Vele jaren na dato zit er nog weinig sleet op de felheid bij pro en contra. De auteur verschaft zichzelf een argument voor berusting als hij de vraag stelt wie nu nog wat organiseert voor de herdenking van de slachtoffers van Hastings 1066. Met andere woorden: de tijd zet alles en iedereen op z’n plaats, dooft de opwinding.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
