Politiek is kansloos zonder wederzijds vertrouwen
Ze gaat niet mee in het massale denken over politiek als iets voor mensen die het niet zo nauw met de waarheid nemen. Wel geeft Hannah Arendt in Het waagstuk van de politiek aan dat het fenomeen staat of valt met wederzijds vertrouwen. De meningen van de Duits-Joodse filosofe, die zichzelf overigens als een politieke theoreticus duidt, hebben na haar overlijden in 1975 niets aan waarde verloren.
Dit boek is een bundeling van een drietal teksten voor fijnproevers. Ze zet het totalitarisme uit de eerste helft van de twintigste eeuw neer als voer voor verknipte geesten. Gevoelloze heersers, die kort van memorie zijn en uitblinken in het selectieve denken. Iets wat onwelgevallig is, wordt weggeschoven als nooit bestaand. De meesters in het aanpassen van de werkelijkheid zoals die hen welgevallig is.
De wandaden van de nazi’s luidden een nieuwe episode in. 'In 1943 ging de afgrond open,' zegt ze met een verwijzing naar de gaskamers. Wat haar meer beangstigt dan het gedrag van de ‘schurkenhoofdman’ als Adolf Hitler, is het feit dat massa’s mensen van vriend naar vijand doorschoven zonder te verblikken of te verblozen. Vreeswekkend bovenal ook is haar gedachte dat het binnenkort technisch mogelijk is dingen te laten beweren waar ze zelf mordicus tegen zijn en die zich vervolgens eigen maken. Niet meten maar 'eten is weten' als credo.
In het hoofdstuk ‘Liegen in de politiek’ veel aandacht voor het bloedvergieten van Amerika in Vietnam. Haar teleurstelling over het handelen van het land waar ze als vluchteling voor het nazi geweld een andere wereld dacht te vinden. Die buitensporige wreedheden begaan tegen een kleinschalig ontwikkelingsland met als ridicule verklaring dat de VS er klem zouden dreigen te raken tussen China en Rusland. Een vuurkracht van duizend tegen één en toch een bittere nederlaag.
Het streven naar mondiale heerschappij sneuvelt als gevolg van binnenlandse problemen, verval van grote steden en het verspillen van natuurlijke hulpbronnen. Uiteindelijk groot gezichtsverlies door devaluatie van de munt, bedreiging van de internationale handel en de eigen levensstandaard. Amerika dat verslagen landen overeind helpt door ze te verbieden om zich te bewapenen, maar zelf kapitaal te verspillen aan buitensporig wapenbezit.
Interessant is haar visie op burgerlijke gehoorzaamheid die te rechtvaardigen is als groepen mensen hun meningen uitdragen en daarbij het risico nemen gestraft te worden. De snel veranderende meningen. Daar waar de samenleving er nog niet zo lang geleden drie generaties voor nodig had om van kleur te verschieten, is nu al na vijf jaar sprake van een generatiekloof.
Burgerlijke gehoorzaamheid als vrije vereniging van mensen met dezelfde overtuiging in een streven de morele macht van de meerderheid te verkleinen. Arendt geeft de lezer stof tot nadenken. Het is de grote filosofen na haar niet gemakkelijk gevallen om haar gefundeerde meningen onderuit te halen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
