De geniale Leonardo Da Vinci

De mensheid heeft vele genieën voortgebracht. Auteur Walter Isaacson maakt duidelijk waarom voor hem Leonardo da Vinci in de biografie met deze titel de primus inter pares onder hen is. Geniaal in kunst, wetenschap en technologie. Even obsessief als Da Vinci in zijn drang naar het weten, vorst hij naar hetgeen deze universele mens bezighoudt en daalt daarbij af tot in de haarvaten van zijn bestaan.

Alleen iemand die zó grepen is door iets of iemand kan het opbrengen daar zoveel tijd en energie in te steken. In analyses en doorwrochte beschouwingen op basis van minutieus onderzoek van bronnen. Nagelaten aantekeningen zijn de fakkel bij deze zoektocht. Da Vinci: een schoolvoorbeeld van een man die, als onwettig kind van een wellustige Italiaanse notaris, alles tegen heeft. Misfit: homo, opstandig en traag. Grenzeloze nieuwsgierigheid naar alles om hem heen gepaard aan begaafdheid op velerlei gebied tillen hem ver boven de massa uit.

Gewaardeerd door de machtigen van de aarde in de Renaissance. Geen lofprijzing alom. Zijn tekortkomingen komen ook aan het licht. Het Laatste Avondmaal en de Mona Lisa mogen tot de beroemdste schilderijen behoren: een veelvoud aan stukken bereikte het stadium van voltooiing niet. Dat sneefde in nooit aflatende drang om iets beter en mooier te maken.

Zijn worsteling daarin is beeldend beschreven. Kunst in dienst van de wetenschap en omgekeerd. Iemand met zoveel interesses heeft aan geen tien levens genoeg om tot een finale te komen, want telkens als die lijkt aan te breken levert onderzoek nieuwe mogelijkheden op die de 'finishing touch' blokkeren.

Florence en Milaan vormen zijn werkterrein, aan het Franse hof beleeft Da Vinci zijn laatste jaren. De lezer krijgt een idee hoe moeilijk het is om de echtheid van kunst te bewijzen. De auteur neemt daarin op sommige terreinen stelling, maar dan bepaald niet uit het ongerijmde. Integendeel, hij reduceert en deduceert, wikt en weegt om uiteindelijk tot een conclusie te komen die ruimte laat voor een andere mening.

Opvallend is het aantal grote namen in deze epoche: Michelangelo als rivaal en Machiavelli als bewonderaar van Da Vinci om maar eens wat te noemen. Een prachtige karaktertekening vooral van een man die even geniaal was in het schilderen, anatomie, spektakelstukken schrijven en technische trouvailles. Er verstreken eeuwen voordat anderen zijn ideeën verder vorm gaven. Vooral ook omdat hij het niet nodig vond erover te publiceren.

De dramatiek van verloren gegane meesterwerken is aangrijpend. Recent komen sommigen ervan via infrarood fotografie en speciale beeldvormende technieken nader tot ons. Het unieke vermogen van Da Vinci om beweging en emoties te verbeelden. Eén ding kan Isaacson de lezer niet geven: de mening van Da Vinci over alles wat de wetenschap van hem denkt te weten. Het zou een glimlach opleveren die de Mona Lisa naar de troon steekt.

Een boek dat inzicht geeft in materialen en technieken bij het portretteren. Interessant ook door wat we over de mens achter het genie te weten komen. Zijn ongekend vermogen werkelijkheid en fantasie te combineren. Zijn moed om opdrachten te weigeren van heersers die met zijn gave willen flaneren. Een boek dat vooral aanzet tot nadenken in verwondering.