Joseph Roth leert zichzelf kennen in Rusland
Spoken in Moskou is een verzameling brieven en reportages die kleven aan de Rusland-reis die Joseph Roth (1894-1939) maakte, zes jaar na de Oktoberrevolutie. Vol verwachtingen over de ideale wereld van de bolsjewieken reist hij af om na enige maanden zwaar teleurgesteld als een royalist terug te keren.
De rode utopie is voor hem een confrontatie met een land waar de vlam van de Revolutie is gedoofd, waar dom en bot om voorrang vechten en de van de tsaar verloste massa naïef de Nieuwe Economische Politiek van Lenin ondergaat. De joods-Oostenrijkse Roth ziet de andere kant van het verbod op antisemitisme. Joodse intellectuelen die in de utopie blijven geloven zelfs tot in de dertiger jaren van de vorige eeuw als Stralin drukdoende is honderdduizenden slachtoffers te maken, vrienden en familie niet uitgezonderd.
De boeren, bevrijd van het juk onder de grootgrondbezitter, ervaren dat de herwonnen vrijheid niets voorstelt en opgaat in collectivisme. Maar ja, ze zijn in de eerste plaats boer en in de tweede plaats Rus. Een reis met veel zwartgalligheid, waaraan de klinische relatie met zijn vrouw Friedl Reicher bijdraagt. Een vrouw die stilaan wegzinkt in het moeras van geestelijke verarming. Roth gedraagt zich weinig complimenteus tegenover de Russisch vrouw, is volgens Ilse Josepha Lazaroms in haar nawoord een exponent van een bekrompen mannenwereld inclusief seksistisch gedrag. Het hoofd van het gezin ruilt de japon in voor de overall. Het moet uit zijn met de luxe: leven en werken als een kerel zul je.
Het alfabetisme mag van 70 tot 50 procent teruglopen: de Rus ziet de verworvenheid afspringen op apathie. De stad naar het platteland, maar niet wat je je daarbij voorstelt. En die Roth maar lijden. Op de Krim, in Siberië maar ook in de Kaukasus, waar vliegen voor negentig procent van de fauna zorgen. De katholiek met joodse hersenen walgt en walgt, wil terug naar de redactie van de Frankfurter Zeitung. Mensen als Tom Lanoye, die een voorwoord schreef voor dit boek, zijn idolaat van Roth. Dat heeft te maken met de literaire grootheid en ook een beetje met de wijze waarop de literaire meester de lezer deelgenoot maakt van het leven van alledag van de Rus van toen.
Prachtige oneliners, tongue in cheek, onderkoelde humor, onweerstaanbare personificaties, aansprekende metaforen; ‘Een natte novembermorgen loopt op kousenvoeten over het Rode Plein.’ Die juweeltjes verjagen de somberte. Toch ook de verwarring. Wat bedoelt Roth werkelijk als hij de vraagstukken van het leven bespiegelt? Neem de dagboeknotities, hier bekruipt je de gedachte dat je hiervoor een ander boek hebt gelezen. Roth begrijpen vergt denkwerk. De zinnelijke stijl eist dat en Els Snick is de juiste persoon voor de vertaling. Dat de belangstelling voor het werk van Roth in ons land toeneemt, is mede te danken aan de bezieling die zij in zijn Nederlandstalige genootschap stopt. Bijzonder zijn de zwart-wit prenten van Gerda Dendooven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dick Van der Veen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
