Verrassende verhalen

In 2017 verwierf Alfred Birney (1951) grote bekendheid door met De tolk van Java de Libris Literatuur Prijs te winnen. Veel minder bekend zijn de tientallen korte verhalen die de auteur in de ruim dertig jaar voorafgaand aan zijn triomfjaar heeft geschreven. De mooiste van deze vertellingen zijn samengevoegd in de bundel De fenomenale meerval en andere verhalen.

De gebundelde verhalen gaan over een breed scala aan onderwerpen: onmogelijke liefdes, (alleenstaand) vaderschap, het leven op een internaat, invloeden vanuit het Indische verleden, misdaad en muziek. Deze variatie is verrassend en boeiend. Te midden van al deze thema’s valt bovendien een rode draad te ontdekken. De verhalen zijn namelijk met elkaar verbonden door de herhaaldelijke terugkeer van twee subjecten: vrouwen en vissen.

Birneys omschrijvingen van zowel de vrouw als de vis zijn heel poëtisch. Zo heeft hij oog voor vrouwelijk schoon in al haar verschijningen, van jong tot oud, van ex-vrouw tot nimf en alles daartussenin. Lust en verleiding spelen in meerdere verhalen een belangrijke rol. Wanneer de auteur het over vissen heeft dan spreekt hij over de meerval, een enorme vis met opvallende ‘snorharen’. In dit boek komt de meerval fysiek voor in aquaria en rivieren, maar vooral ook figuurlijk, waarbij de bijzondere vis "het verlangen naar liefde symboliseert en het raadsel van de onbereikbare vrouw." 

De fenomenale meerval en andere verhalen is een aanrader voor lezers die geïnteresseerd zijn in Birneys werk voorafgaand aan zijn magnum opus. Doordat de verhalen zijn geschreven in een periode die maar liefst dertig jaar omvat, in combinatie met de diversiteit aan onderwerpen biedt deze bundel een interessante verdere kennismaking met Alfred Birney als schrijver én als persoon.

Voor lezers die minder belangstelling hebben voor de meerval en alles waar deze ‘mysterieuze vis’ volgens de auteur voor staat zullen niet alle vertellingen even aansprekend zijn. Gelukkig compenseren de verhalen met invloeden uit het persoonlijk leven van de schrijver hier ruimschoots voor. De herinneringen aan zijn jeugdjaren op een internaat en anekdotes over zijn zoontje zijn werkelijk schitterend opgetekend. Ook de tekst over een groep mannen die aan wielrennen doet is prachtig. Met de fenomenale meerval en andere verhalen toont Birney definitief zijn veelzijdigheid als schrijver.