Oproer in Amsterdam

Eind 19e eeuw is Maison Weisenthal het grootste luxebordeel van Amsterdam. De 17-jarige Anna is een van de meisjes die er tegen haar zin in werkt. De clientèle van het bordeel is afkomstig uit de gegoede klasse, maar gedraagt zich weinig hoffelijk tegenover de dames die zij bezoeken. Het leven van de prostituees is vernederend. Anna is een vechter die zich met al haar krachten verzet tegen haar onmenselijke leefsituatie.

Ook buiten de muren van het bordeel wordt er door diverse groepen gestreden. Conservatieve protestanten staan lijnrecht tegenover louche figuren uit de rosse onderwereld. Dan breekt er in de Jordaan het Palingoproer uit, een gewelddadige volksopstand waarin burgers zich tegen de politie keren. De notaris en het meisje van Michiel Stroink (1981) is een roerig verhaal over uitbuiting en opportunisme dat zich afspeelt tijdens een van de donkerste periodes uit de geschiedenis van de stad Amsterdam.

Anton Vroom is notaris en bezoeker van het bordeel. Op het eerste gezicht is hij een keurige man, getrouwd, gelovig en vermogend. In werkelijkheid voelt hij zich meer aangetrokken tot de zelfkant van de maatschappij. Hij wandelt regelmatig naar de sloppen van de Jordaan, het riool van de stad, vol ziekte, armoede en criminaliteit. In deze omgeving, ‘waar het echte leven zich afspeelt’ voelt Vroom zich op zijn best. Niemand weet dat hij een duister dubbelleven leidt en medeverantwoordelijk is voor praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen.

De notaris en het meisje is geen zachtzinnig verhaal. Het leven van hoofdpersoon Anna is hard en meedogenloos. Toch is het lastig om als lezer met het meisje mee te voelen. Anna’s personage komt nergens in het boek écht tot leven en haar gedachten, ideeën en emoties zijn onvoldoende uitgewerkt om daadwerkelijk betrokken te raken bij de transitie die zij als persoon doormaakt.

Het 19e-eeuwse Amsterdam is daarentegen wel tot in detail beschreven; van de geur van de pest die door de straten waart, tot het bloed van de gevechtshonden dat tussen de keien wegsijpelt en de Noorderwind die vanaf het IJ frisse lucht aanvoert. Ook de tweedeling in de maatschappij tussen notabelen en armen, de invloed van religie en de positie van vrouwen komen allemaal aan bod. Een kleurrijk beeld van een bekende stad tijdens een onbekende periode.

De notaris en het meisje is interessant vanwege de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Er is onvrede onder de bevolking die uiteindelijk leidt tot het Palingoproer. De andere verhaallijn, over Anna, het jonge meisje dat wordt gedwongen tot prostitutie, komt helaas minder goed uit de verf. Hierdoor is de stad Amsterdam het echte onderwerp van dit boek. Een stad die op iedere pagina karakter toont, vanuit de imponerende grachtengordel tot aan de ranzige sloppenwijken.