Wereldklasse

Een toevallige ontmoeting die je leven verandert. Het overkomt Attila en Jean. Dokter Attila Asare komt uit Ghana en is een paar dagen in Londen om te spreken op een psychiatriecongres. De Amerikaanse Jean Turane woont sinds een jaar in de stad en bestudeert vossen. Tijdens een winterse avondwandeling botsen de twee per ongeluk tegen elkaar op.

Elders in de stad raakt de tienjarige Tano vermist. Attila en Jean bundelen hun krachten en gaan op zoek naar het jongetje. In De paradox van geluk volgt Aminatta Forna (1964) de twee tijdens hun zoektocht, niet alleen naar het vermiste kind, maar ook naar een betekenisvol leven. Tijdens deze queeste schakelen zij de hulp in van een aantal Londenaren met een migratieachtergrond.

Attila en Jean zijn experts in hun eigen vakgebied. Attila is gespecialiseerd in trauma bij vluchtelingen. Een baan waarvoor hij geregeld afreist naar conflictgebieden. Zijn heftige ervaringen in Bosnië, Sierra Leone en Irak zijn als flashbacks verwerkt in het verhaal. Jean onderzoekt stadsvossen, een groep wilde dieren die feitelijk ongevaarlijk is, maar desondanks door de moderne mens als plaag wordt gezien. Hoewel Attila en Jean zich voor totaal verschillende groepen inzetten, streven beiden ernaar vooroordelen bij het grote publiek te ontkrachten.

De paradox van geluk is een boek dat de ogen doet openen, zowel letterlijk als figuurlijk. De verhaallijn van Jean inspireert om naar buiten te gaan en eens écht goed te kijken naar de verscheidenheid aan bomen, planten en dieren om ons heen. Attila laat zien hoe wij als samenleving met kwetsbare personen omgaan. Zijn visie op trauma wijkt af van die van zijn collega-artsen en is buitengewoon interessant en verhelderend.

De roman, die schitterend in het Nederlands is vertaald door Aleid van Eekelen-Benders en Mariella Duindam, is een ode aan de stad Londen. Op ingenieuze wijze toont Forna de vele gezichten van de wereldstad en haar inwoners. Individuen die dezelfde straten bewandelen, maar in gescheiden werelden leven. Ieder in zijn eigen bubbel. De auteur laat zien dat iedereen wel degelijk met elkaar in verbinding staat. Het enige waar het vaak aan ontbreekt is inlevingsvermogen.

De mensen die Attila en Jean tijdens hun zoektocht ontmoeten verdienen dan ook een podium. Zo zijn er bijvoorbeeld de straatvegers uit Sierra Leone, gevlucht vanwege de burgeroorlog, die noodgedwongen in Londen een nieuw leven opbouwen. Of de alleenstaande moeder die wordt meegenomen door de vreemdelingenpolitie. Het is belangrijk om hun verhalen te horen. Zij vormen een schrijnend contrast met Attila en Jean die in vrijheid leven.

De paradox van geluk is een relevant en aangrijpend verhaal. Door de ogen van twee wereldburgers laat Forna ons op een andere manier kennismaken met de stad Londen, weg van de chique restaurants en toeristische trekpleisters. Het allermooist aan deze roman is echter dat de auteur een stem geeft aan mensen die doorgaans niet worden gehoord. En dan is er nog de heerlijke gedachte dat je vandaag ‘zomaar’ iemand kunt ontmoeten, een volslagen vreemde, door wie je voor altijd anders naar de wereld zult kijken.