Met opgeheven hoofd

" 'Wat bedoelde mama eigenlijk,' vraagt Joseph, 'toen ze gisteren fluisterde dat we altijd onze vrijheid moeten koesteren en ons nooit mogen laten onderdrukken? Het waren haar laatste woorden.' "

Menthol vertelt het indrukwekkende levensverhaal van Joseph Sylvester. Een charismatische, moedige zwarte man die in 1920 besluit om in het overwegend blanke Europa een nieuw leven te beginnen. Een onwaarschijnlijk én inspirerend verhaal over altijd de eer aan jezelf houden, overleven in zware tijden, en ware liefde die alles overwint. Geschreven en in eigen beheer uitgegeven door Frank Krake.

Na zijn jeugd op het Caribische eiland Saint Lucia trekt Joseph de wijde wereld in. Het avontuur tegemoet. Vol ambitie belandt hij als jongvolwassene in de Verenigde Staten. Een land dat begin 1900 nog gekenmerkt wordt door segregatie en rassenhaat. Met zijn extraverte en ondernemende karakter blijkt Joseph een geboren verkoper te zijn. Hij verstaat de kunst om zand te verkopen in de woestijn, en kan op deze manier in zijn levensonderhoud voorzien. Er volgen jaren van reizen, verblijf bij verschillende familieleden en diverse (verkoop)baantjes, met één groot einddoel voor ogen: naar Europa. Moederziel alleen steekt Joseph per stoomboot de Atlantische oceaan over. In 1925 komt hij uiteindelijk in Amsterdam terecht. Daar ontmoet hij de mooie Roosje Borchert. Het is liefde op het eerste gezicht. Samen vestigen zij zich in Hengelo, waar nog nooit iemand een zwarte man ‘in het echt’ heeft gezien. Te midden van starende mensen, vooroordelen, en de dreiging van de tweede wereldoorlog bouwt het echtpaar een leven samen op.

Menthol is in meerdere opzichten een bijzonder boek. Allereerst vanwege de hoofdpersoon. Joseph, die zichzelf met zijn geïmporteerde hoofdpijnpoeders, tandpasta en keelpastilles op markten in heel Nederland op de kaart weet te zetten. Hij doet dit met zoveel overtuiging en charisma, dat mensen die nota bene nog nooit van tandenpoetsen hebben gehoord zijn producten onmiddellijk kopen. "De mensen zijn enorm benieuwd naar wat die exotische vreemdeling aan te bieden heeft en willen de mentholpastilles allemaal uitproberen." Dit levert hem bovendien de bijnaam Menthol op.

Het is indrukwekkend om te lezen hoe Joseph zijn waardigheid onder alle omstandigheden weet te behouden en zijn ‘anders-zijn’ ten positieve weet te benutten. Vooral voor zijn verkoopdemonstraties is zijn opvallende verschijning een enorme pré. Met zijn stralende glimlach is hij zelf de beste reclame voor zijn Babajaba tandpasta die hij aanprijst als "het natuurgeheim van het zwarte ras". Met zijn kledingstijl als gentleman-medicus oogst hij zowel bewondering als verbazing. Een bezoekje aan vrienden in Duitsland gaat dan ook niet onopgemerkt voorbij. Zo bericht een verslaggever van de Essener Woche:

"Gisteren heb ik om 10 uur ’s avonds op het centraal station een neger gezien. Een wonderbaarlijke volwassen jongen met slanke, haast aristocratische handen. Op zijn hoofd droeg hij een hoge hoed. Een scherp gesneden zwarte jas omhulde hem."

Uiteraard liep Roosje vol trots aan zijn arm.

Boven alles is Menthol dan ook een prachtig liefdesverhaal. Over twee mensen die zoveel van elkaar houden, dat zij moeilijke beslissingen nemen om elkaar te beschermen, en zich hierbij niets van de buitenwereld aantrekken. Hiermee vormen zij ook vandaag de dag, waarin vooroordelen en discriminatie helaas nog steeds voorkomen, een inspiratie.

Bovendien is het boek werkelijk prachtig vormgegeven. Talloze foto’s, ansichtkaarten, krantenadvertenties en wettelijke documenten ondersteunen en illustreren het levensverhaal van Joseph en Roosje. Al met al is de auteur er zeer goed in geslaagd om een uitgebreid, ontroerend en indrukwekkend portret van hen te schetsen, waarbij je als lezer niet anders kunt dan de levensloop van deze mooie mensen met fascinatie en ontzag tot je nemen.