Leest lekker weg, maar biedt niet veel meer.

WO II heeft heel wat vreemde personages opgeleverd, en Ben Macintyre is een uitstekende schatgraver naar de paradijsvogels in de schimmige spionnenwereld van die tijd. Mata Hari eat your heart out! In eerdere boeken kwam de voormalige Times-krantenjournalist op de proppen met een spionagenetwerk van een biseksuele Peruaanse playgirl, een minuscule Poolse gevechtspiloot, een Servische vrouwenverleider en een Spaanse kippenfokker. Ook Nietzsches zuster en haar Nueva Germania, een kolonie vegetarische antisemieten in Paraguay, leverden vermakelijk edoch onthutsend leesvoer op.

Nu richt Macintyre in Agent Zigzag het vizier op Eddie Chapman, een topinbreker die zich tijdens WO II onverwacht van een goede kant liet zien. ‘Er was wel een oorlog voor nodig, om het goede uit Eddie te halen’, verzucht een van zijn chefs bij de Britse spionagedienst. Voor alle duidelijkheid: Chapman is een bestaande figuur, over wie nog BBC-tapes bestaan waarin hij uitgebreid over zijn avonturen vertelt. Zoals wel vaker, is de werkelijkheid stukken vreemder dan welke fictieschrijver ook ooit zou durven denken.

Scharrelaar Chapman heeft een comfortabel bestaan in het Londense criminele milieu opgebouwd, maar loopt uiteindelijk tegen de lamp terwijl hij op het eiland Jersey verblijft. Hij zit daar in de gevangenis, als de Duitsers binnenvallen. Op ingenieuze wijze weet de charmeur zichzelf als spion te verkopen aan de nazi’'s. Hij wordt meegenomen en krijgt in het bezette Frankrijk een opleiding door een aristocraat. De twee mannen bouwen een vriendschap op, die door auteur Macintyre mooi wordt beschreven. Hilarisch zijn de lessen in bommen maken, waarbij nog wel eens een ongeleid projectiel de lucht in vliegt. Na veel twijfel bij de nazi’'s of hij wel betrouwbaar is, wordt Chapman boven Engeland gedropt met een vals paspoort en cash geld. Daar moet hij een vliegtuigfabriek saboteren en een netwerk van nazivriendelijke spionnen opstarten.

Chapman stapt echter naar de Britse spionagedienst en overtuigt hen van zijn goede bedoelingen. Dubbelspion Zigzag is geboren. Nooit volledig vertrouwd door de Britten noch de nazi’'s, altijd meer geld en mooie vrouwen eisend, heeft Chapman de tijd van zijn leven. Een fake fabriekssabotage wordt zo overtuigend georganiseerd, dat de nazi’'s Chapman het IJzeren Kruis geven als hij weer (via Portugal) op Franse bodem rondloopt. Eddie is de enige Brit die ooit deze hoogste Duitse onderscheiding heeft ontvangen.

Het zigzagspel gaat verder, en Chapman maakt nog vele avonturen mee en zal uiteindelijk de oorlog overleven. Macintyre heeft moeite om zijn sympathie voor Eddie te verbergen, maar laat ook zien dat de man zich zeer 'hufterig' kon gedragen, vooral naar vrouwen toe. Als hij een training krijgt in Noorwegen verleidt hij een jongedame om zich aan te sluiten bij het verzet. Uiteindelijk laat hij haar in de steek en zal zij de rest van haar leven met het etiket moffenhoer slijten.

Macintyre heeft Agent Zigzag rechttoe rechtaan opgeschreven. Met een personage als Chapman is ook niet veel meer nodig. Maar daardoor krijgt het boek wel een erg 'en-toen-en-toenritme.' Een analyse van de impact van Chapmans daden ontbreekt. Hoe belangrijk waren al die dubbelspionnen? Eddie vindt dat hij persoonlijk de oorlog gewonnen heeft, maar andere bronnen relativeren zijn invloed. Wel mooi is hoe Macintyre beschrijft dat beide kampen van elkaar denken dat ze enorme, superieure en goed geoliede spionagegroepen runnen, terwijl die netwerken in werkelijkheid zeer beperkt actief waren. Agent Zigzag leest lekker weg, maar biedt niet veel meer.