Huiveringwekkend goed
Als Amerikaanse toerist wil je er niet dood gevonden worden: de Overtoom is een van Amsterdams langste straten, en een van de weinige uitvalswegen vanuit het centrum waar nog ruimte is voor dubbelbaans autoverkeer. Met als gevolg dat 24 uur per dag wagens in alle formaten voorbijrazen. Toch is de straat de laatste vijf jaar van een anonieme straat veranderd in een hippe woon- en winkelboulevard. Met ecovriendelijke eettentjes erbij.
Die ontwikkeling is aan de Amerikaanse schrijfster Donna Tartt voorbijgegaan. In haar nieuwe roman Het puttertje figureert een parkeergarage op de Overtoom als decor voor de bloederige ontknoping van het boek. De straat is volgens Tartt niet zozeer unheimisch maar vooral anoniem: perfect voor een moord.
De rest van Amsterdam komt er niet veel beter vanaf in Tartts boek. Hoofdpersoon Theo Decker heeft wel oog voor de sprookjesachtige grachtenpanden, maar door voortdurend gebruik van geestverruimende middelen ondergaat hij vooral verbaasd en verdwaasd de plaatselijke lekkernijen als zuurkool en draadjesvlees. Tartt bezocht bij de wereldpremière van haar nieuwe boek Amsterdam en liet geen gelegenheid voorbijgaan om haar liefde voor de plek te bezingen. Maar het sterkste materiaal in Het puttertje heeft ze bewaard voor New York en Las Vegas.
Voor wie het even vergeten was (we worden allemaal ouder): Donna Tartt scoorde ruim twintig jaar geleden een wereldhit met De verborgen geschiedenis, over een groep studenten die in de zoektocht naar ultieme euforie gruwelijk de fout ingaat. 700.000 exemplaren gingen er in Nederland over de toonbank. Opvolger De kleine vriend deed het tien jaar later minder goed (nog altijd 500.000 stuks in Nederland), desondanks zijn de verwachtingen hooggespannen voor Tartts nieuwe titel na elf jaar. Holland houdt van Donna, en zij houdt van ons. Vandaar de wereldpremière in Amsterdam.
De roman Het puttertje opent kort in een Amsterdams hotel aan de grachten, waar de volwassen Theo Decker in koortsachtige dromen zijn leven aan zich voorbij ziet gaan. Exit Mokum, enter New York. Daar bezoekt de dertienjarige Theo met zijn moeder het Metropolitan Museum, omdat zij zo graag een schilderij van Carel Fabritius wil zien. Die ogenschijnlijk simpele afbeelding van een vogeltje, 'Het puttertje' uit 1654, zal uitgroeien tot de rode draad van de roman. Op het moment dat moeder en puberzoon rondzwerven in het Metropolitan, voeren terroristen een bomaanslag uit. Een culturele en humanitaire apocalyps, waarbij tientallen kunstwerken en bezoekers verloren gaan. Minutieus beschrijft Tartt de verwarring van Theo, de schuldgevoelens omdat hij overleeft, de zoektocht naar zijn moeder, de chaos. Huiveringwekkend goed. Hier kan geen 9/11 roman tegenop. In de verwarring sleept Theo het kleinood van Fabritius mee naar huis, waar hij op mama wacht. Ze zal nooit komen.
Hoe ga je om met zo'n groot verlies? Theo schuilt bij een schoolvriend in een chique woning aan de Upper East End. Een afstandelijke familie, maar precies wat de jongen nodig heeft. Niet te veel emoties, alstublieft. Het leven heeft nog meer onaangename verrassingen in petto voor Theo: zijn verdwenen vader duikt opeens op om zijn zoon mee te slepen naar Las Vegas. In de hoop zijn zoons trustfund leeg te roven, zal later blijken. Las Vegas is een droomstad, die eigenlijk niet kan bestaan. Theo wordt in een surrealistisch universum ondergedompeld. Eenzaam moet hij zichzelf redden, tot hij klasgenoot Oekraïense Boris leert kennen. Niemand kan Tartt van een overdosis gevoel voor humor bestempelen, maar met Boris heeft ze een prachtige nietsnut gecreëerd, een uitvreter die zich over Theos ziel en zakgeld ontfermt. De jongensvriendschap tussen twee dolende zielen wordt subtiel neergezet.
Vreemd genoeg zakt Het puttertje daarna enorm in. Zo rond pagina 400 (van de 925) zien we hoe Theo zijn eerste stappen in de kunsthandel van Manhattan zet. Hij belandt direct in allerlei frauduleuze transacties. Theo mag dan wel in zijn hart een brave jongen zijn, aan zijn daden is dat niet altijd te merken. De grenzen tussen goed en kwaad zijn altijd vaag en grijs bij Donna Tartt. Helaas blijkt dat ze beter is in tienerverdriet dan in levensleed van jongvolwassenen. Al dat geklooi van Theo emmert veel te lang door.
Lezers moeten niet opgeven, want 200 paginas later duikt opeens de volwassen Boris weer op in Theo's leven. Met de nodige spectaculaire onthullingen. De bildungsroman verandert dan in een moderne versie van The Maltese Falcon, waarbij vele partijen proberen één object (de valk is bij Tartt een distelvink of putter) te bemachtigen. Het tempo gaat omhoog en Donna bewijst dat ze zelf weliswaar een trage schrijver is (ze deed 11 jaar over deze roman), maar nog steeds in staat is een echte pageturner te produceren.
Boris komt met de beste uitspraak - vrij naar Dostojevskis De Idioot - in Donna's roman: "Het goede komt niet altijd uit goede daden voort en het slechte leidt niet tot slechte daden." Theo blijft proberen moreel correct te handelen, en veroorzaakt daardoor de nodige rampen. Boris sjoemelt in duistere zaken, maar zal de mensheid verblijden met een wonderlijke actie. Tartt laveert met meesterhand tussen goed en kwaad en blijft daarbij altijd op koers. Afgezien van een dipje.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Dirk Koppes
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
