Lezersrecensie
Een stortvloed aan informatie
Er stromen rivieren in de lucht - Elif Shafak
Drie levens verbonden door water.
Het boek volgt Arthur, een jongen met een fotografisch geheugen, die opgroeit in de 19e eeuw. Door de armoede waarin hij opgroeit, moet hij al op jonge leeftijd veel problemen overwinnen. Door zijn nieuwsgierigheid komt hij in aanraking met het Gilgamesj-epos: een heldendicht van literaire proporties die ruim 2000 jaar voor Christus geschreven werd in spijkerschrift. Arthurs tocht langs de Tigris naar deze tekst zal zijn leven verder vorm geven.
Het tweede verhaal volgt Narin, een jong meisje dat opgroeit in Turkije. Zij en haar oma zijn Jezidi’s, een bevolkingsgroep die eigenlijk nergens geaccepteerd wordt. Haar leven begint langs de Tigris, maar voert vooral langs de verhalen van haar oma.
Het laatste leven is dat van Zaleekhah, een hydroloog die in Londen woont. Naast een goede baan en een geflopt huwelijk, heeft zij vooral te maken met haar oom en tante, die haar hebben opgevoed na de dood van haar ouders. Als allochtoon wordt zij continu gewezen op haar afkomst en de noodzaak van slagen in haar nieuwe leven. Na een ontmoeting met Nen kan ook zij pas echt starten met haar leven.
Deze drie levens worden verbonden door een enkele waterdruppel, die zich al deze levens blijft herinneren. Want ‘water bewaart alle herinneringen. Het zijn de mensen die vergeten’.
Shafak kiest ervoor om op veel verschillende manieren deze levens te verbinden. Soms zelfs op het irritante af. Dat deze levens verbonden zijn, is nog voor te stellen, maar dat dit op zoveel vlakken is, is overdreven. De grote gemene deler is natuurlijk water of het Gilgamesj-epos. Uiteindelijk is vooral het feit dat alle drie de hoofdpersonen zich niet thuis voelen in hun eigen leven, de grootste verbinding. De schrijfster heeft hier duidelijk ervaring mee en wil dat delen met de lezers. Deze boodschap komt goed over, al is het lastig om je te verplaatsen in de hoofdpersonen.
Het grootste probleem van het boek is echter dat Shafak het boek eerder gebruikt als pamflet om haar mening over zoveel mogelijk onderwerpen te verkondigen. Zo behandelt ze roofkunst, feminisme, kindermishandeling, allochtonen, ISIS, geaardheid enzovoorts. Natuurlijk is hier niets mis mee, maar alles in één boek is een beetje veel. Daarnaast gebruikt ze de levens van de hoofdpersonen ook nog eens om heel veel informatie te geven over een breed aanbod aan onderwerpen: spijkerschrift, rivieren, watergeheugen, Charles Dickens, de wereldtentoonstelling in Crystal Palace et cetera. Deze hoeveelheid aan informatie leidt nogal af van het verhaal, waardoor het allemaal niet zo goed uit de verf komt. Als de gegevens dan ook nog eens fictief zijn of aangepast zodat het beter in het verhaal past, dan weet de lezer ook niet meer wat ze aan het lezen zijn, is het nu een historische roman?
Al met al is het een boek met een aantal pluspunten, maar het is zeker niet het meesterwerk dat werd beloofd. Sommige thema’s zijn interessant, het leven van Arthur is boeiend om te volgen, maar daar houdt het wel op. De rest van het verhaal bestaat uit losse feitjes, onverklaarbare toevalligheden en vooral een lange lijst van aanklachten.
Drie levens verbonden door water.
Het boek volgt Arthur, een jongen met een fotografisch geheugen, die opgroeit in de 19e eeuw. Door de armoede waarin hij opgroeit, moet hij al op jonge leeftijd veel problemen overwinnen. Door zijn nieuwsgierigheid komt hij in aanraking met het Gilgamesj-epos: een heldendicht van literaire proporties die ruim 2000 jaar voor Christus geschreven werd in spijkerschrift. Arthurs tocht langs de Tigris naar deze tekst zal zijn leven verder vorm geven.
Het tweede verhaal volgt Narin, een jong meisje dat opgroeit in Turkije. Zij en haar oma zijn Jezidi’s, een bevolkingsgroep die eigenlijk nergens geaccepteerd wordt. Haar leven begint langs de Tigris, maar voert vooral langs de verhalen van haar oma.
Het laatste leven is dat van Zaleekhah, een hydroloog die in Londen woont. Naast een goede baan en een geflopt huwelijk, heeft zij vooral te maken met haar oom en tante, die haar hebben opgevoed na de dood van haar ouders. Als allochtoon wordt zij continu gewezen op haar afkomst en de noodzaak van slagen in haar nieuwe leven. Na een ontmoeting met Nen kan ook zij pas echt starten met haar leven.
Deze drie levens worden verbonden door een enkele waterdruppel, die zich al deze levens blijft herinneren. Want ‘water bewaart alle herinneringen. Het zijn de mensen die vergeten’.
Shafak kiest ervoor om op veel verschillende manieren deze levens te verbinden. Soms zelfs op het irritante af. Dat deze levens verbonden zijn, is nog voor te stellen, maar dat dit op zoveel vlakken is, is overdreven. De grote gemene deler is natuurlijk water of het Gilgamesj-epos. Uiteindelijk is vooral het feit dat alle drie de hoofdpersonen zich niet thuis voelen in hun eigen leven, de grootste verbinding. De schrijfster heeft hier duidelijk ervaring mee en wil dat delen met de lezers. Deze boodschap komt goed over, al is het lastig om je te verplaatsen in de hoofdpersonen.
Het grootste probleem van het boek is echter dat Shafak het boek eerder gebruikt als pamflet om haar mening over zoveel mogelijk onderwerpen te verkondigen. Zo behandelt ze roofkunst, feminisme, kindermishandeling, allochtonen, ISIS, geaardheid enzovoorts. Natuurlijk is hier niets mis mee, maar alles in één boek is een beetje veel. Daarnaast gebruikt ze de levens van de hoofdpersonen ook nog eens om heel veel informatie te geven over een breed aanbod aan onderwerpen: spijkerschrift, rivieren, watergeheugen, Charles Dickens, de wereldtentoonstelling in Crystal Palace et cetera. Deze hoeveelheid aan informatie leidt nogal af van het verhaal, waardoor het allemaal niet zo goed uit de verf komt. Als de gegevens dan ook nog eens fictief zijn of aangepast zodat het beter in het verhaal past, dan weet de lezer ook niet meer wat ze aan het lezen zijn, is het nu een historische roman?
Al met al is het een boek met een aantal pluspunten, maar het is zeker niet het meesterwerk dat werd beloofd. Sommige thema’s zijn interessant, het leven van Arthur is boeiend om te volgen, maar daar houdt het wel op. De rest van het verhaal bestaat uit losse feitjes, onverklaarbare toevalligheden en vooral een lange lijst van aanklachten.
6
Reageer op deze recensie