Lezersrecensie
Het Scheunenviertel
'De verloren kinderen van Berlijn' is het tweede deel van 'De vrouwen van Berijn-serie' van de Duitse schrijfster Anne Stern. In het eerste deel, 'Schaduw en licht', maakten we kennis met verloskundige Hulda Stern en commissaris Karl North. Na samen een moord te hebben opgelost, gaan ze in dit nieuwe deel op zoek naar een vermiste baby.
Berlijn 1923: Hulda wordt opgeroepen om naar een hoogzwangere jonge vrouw te gaan in de Scheunenviertel, een arme Joodse wijk. In de kleine armoedige woning bekruipt Hulda direct een onbehaaglijk gevoel. Wat is er toch met de moeder aan de hand? Wat heeft de grootmoeder te verbergen? Wanneer Hilda een dag na de bevalling terugkeert om de gezondheid van moeder en kind te controleren, is de baby verdwenen. Vreemd genoeg lijkt het gezin zich bij de vermissing te hebben neergelegd. Hulda niet! Ze rust niet voordat ze er achter komt wat er met het kindje is gebeurd.
Wanneer Carl en zijn collega enkele doden kinderen aantreffen, stuiten ze op een groep kindersmokkelaars. Hulda vermoed dat de baby ook in handen van deze smokkelaars gevallen is. Ze vraagt Carl om hulp. Lukt het hen om samen de baby terug te vinden? Zal deze zaak Hulda en Carl dichter bij elkaar brengen?
Anne Stern vertelt een interessant stukje geschiedenis. Enkele thema's die aan bod komen zijn zuigelingenzorg, Joodse tradities, corruptie, immigratie, kinderhandel, positie van vrouwen en antisemitisme. Er heerst een grote onvrede onder de bevolking. Armoede, inflatie, werkloosheid en politieke onrusten eisen hun tol. De mensen willen iets of iemand de schuld kunnen geven van hun moeilijke situatie. Een nieuwe politieke beweging wijst een zondebok aan. Het is allemaal de schuld van de Joden. De arme nieuwkomers uit het oosten zouden de banen ingenomen hebben van de Duitse arbeiders. Hulda is er getuigen van dat bewoners van de Scheunenviertel worden geslagen en bespot. Dit is een voorbode van wat hen in 1938 zou staan te wachten. Voor het eerst van haar leven wordt Hulda zich bewust van haar Joodse achtergrond. Nooit eerder heeft haar Joodse naam voor problemen gezorgd.
Ik hou erg van de schilderijen van max Liebermann. Vooral van de strandgezichten en de schilderijen die hij van mijn woonplaats Noordwijk gemaakt heeft. Ik was dus erg verrast dat Hulda samen met haar vader (die ook kunstschilder was) een bezoek bracht aan de Koninklijke Academie van Beeldende kunsten in Berlijn. Max Liebermann was in die tijd directeur van deze academie. Hulda bekeek met haar vader aandachtig het beroemde schilderij van Liebermann, 'De twaalfjarige Jezus in de tempel'. Toen Liebermann in 1879 dit schilderij gemaakt had, kreeg hij veel commentaar. De schilder zou Jezus een te Joods uiterlijk hebben gegeven! Onder druk van de pers paste de Joodse schilder het schilderij aan. In de tweede versie kreeg Jezus een Arischer uiterlijk. Uit bovenstaande blijkt dus dat antisemitisme niet iets nieuws was. Al 40 jaar hiervoor werd er op Joden neergekeken.
'De verloren kinderen' van Berlijn is een aangrijpende roman. Anne Stern weet een goed beeld te schepen van het leven in die tijd. Ik kon de benauwde lucht van de Scheunenviertel haast ruiken, zag de armoedige huisjes op mijn netvlies verschijnen en hoorde het angstaanjagende gejoel van boze Berlijners. Het mooie aan dit verhaal is dat ondanks alle ellende wat zich in de joodse wijk afspeelt, Hulda de mensen hoop biedt. De geboorte van een gezonde baby zorgt dat (groot)ouders weer een doel krijgen in hun leven. In juni verschijnt het derde deel van de serie, 'De hemel boven de stad'. Ik zou niets liever willen dan meteen doorlezen!
Berlijn 1923: Hulda wordt opgeroepen om naar een hoogzwangere jonge vrouw te gaan in de Scheunenviertel, een arme Joodse wijk. In de kleine armoedige woning bekruipt Hulda direct een onbehaaglijk gevoel. Wat is er toch met de moeder aan de hand? Wat heeft de grootmoeder te verbergen? Wanneer Hilda een dag na de bevalling terugkeert om de gezondheid van moeder en kind te controleren, is de baby verdwenen. Vreemd genoeg lijkt het gezin zich bij de vermissing te hebben neergelegd. Hulda niet! Ze rust niet voordat ze er achter komt wat er met het kindje is gebeurd.
Wanneer Carl en zijn collega enkele doden kinderen aantreffen, stuiten ze op een groep kindersmokkelaars. Hulda vermoed dat de baby ook in handen van deze smokkelaars gevallen is. Ze vraagt Carl om hulp. Lukt het hen om samen de baby terug te vinden? Zal deze zaak Hulda en Carl dichter bij elkaar brengen?
Anne Stern vertelt een interessant stukje geschiedenis. Enkele thema's die aan bod komen zijn zuigelingenzorg, Joodse tradities, corruptie, immigratie, kinderhandel, positie van vrouwen en antisemitisme. Er heerst een grote onvrede onder de bevolking. Armoede, inflatie, werkloosheid en politieke onrusten eisen hun tol. De mensen willen iets of iemand de schuld kunnen geven van hun moeilijke situatie. Een nieuwe politieke beweging wijst een zondebok aan. Het is allemaal de schuld van de Joden. De arme nieuwkomers uit het oosten zouden de banen ingenomen hebben van de Duitse arbeiders. Hulda is er getuigen van dat bewoners van de Scheunenviertel worden geslagen en bespot. Dit is een voorbode van wat hen in 1938 zou staan te wachten. Voor het eerst van haar leven wordt Hulda zich bewust van haar Joodse achtergrond. Nooit eerder heeft haar Joodse naam voor problemen gezorgd.
Ik hou erg van de schilderijen van max Liebermann. Vooral van de strandgezichten en de schilderijen die hij van mijn woonplaats Noordwijk gemaakt heeft. Ik was dus erg verrast dat Hulda samen met haar vader (die ook kunstschilder was) een bezoek bracht aan de Koninklijke Academie van Beeldende kunsten in Berlijn. Max Liebermann was in die tijd directeur van deze academie. Hulda bekeek met haar vader aandachtig het beroemde schilderij van Liebermann, 'De twaalfjarige Jezus in de tempel'. Toen Liebermann in 1879 dit schilderij gemaakt had, kreeg hij veel commentaar. De schilder zou Jezus een te Joods uiterlijk hebben gegeven! Onder druk van de pers paste de Joodse schilder het schilderij aan. In de tweede versie kreeg Jezus een Arischer uiterlijk. Uit bovenstaande blijkt dus dat antisemitisme niet iets nieuws was. Al 40 jaar hiervoor werd er op Joden neergekeken.
'De verloren kinderen' van Berlijn is een aangrijpende roman. Anne Stern weet een goed beeld te schepen van het leven in die tijd. Ik kon de benauwde lucht van de Scheunenviertel haast ruiken, zag de armoedige huisjes op mijn netvlies verschijnen en hoorde het angstaanjagende gejoel van boze Berlijners. Het mooie aan dit verhaal is dat ondanks alle ellende wat zich in de joodse wijk afspeelt, Hulda de mensen hoop biedt. De geboorte van een gezonde baby zorgt dat (groot)ouders weer een doel krijgen in hun leven. In juni verschijnt het derde deel van de serie, 'De hemel boven de stad'. Ik zou niets liever willen dan meteen doorlezen!
1
Reageer op deze recensie