Boeken en baklava

Inez van Loon neemt haar lezers mee op reis naar Constantinopel. Constantinopel was, begin 1900, de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk. We maken geen lange reis door het uitgestrekte Rijk. Zodra we een nieuwsgierige blik door de paleisdeur van Sultan Abdulhamid II werpen, valt de deur achter ons dicht en zitten we 242 bladzijde lang opgesloten in een gouden kooi; een paleis met honderden slavinnen en eunuchen die afkomstig zijn uit alle hoeken van het Ottomaanse Rijk.

De Armeense Lilit wordt door een slavenhandelaar ontvoerd. Enige tijd later wordt het meisje, samen met de Soedanese jongen Bilal, naar het paleis van de sultan gebracht. De jongen wordt gecastreerd (om geen gevaar te vormen voor de haremmeisjes) en krijgt een baantje in de keuken. Lilit wordt werkslavin en volgt Islamitisch onderwijs. Alle werkslavinnen hopen in de gunst te komen van de valide sultan, de moeder van de sultan. Want alleen met haar toestemming mogen de meisjes in de buurt van haar zoon komen. En wat nog belangrijker is; de valide sultan kiest de nieuwe bruid. Alle meisje dromen ervan de vierde vrouw van de sultan te mogen worden, behalve Lilit. Ze wil haar vrijheid terug en verlangt naar haar ouders, broertjes en zusje. Wanneer lilit uitgekozen wordt om De voorlezer van de sultan te worden, krijgt het meisje te maken met jaloezie. Enkele slavinnen doen er alles aan om Lilit in een slecht daglicht te stellen. Lukt het Lilit om haar luxe baantje te behouden?

Het boek is voor lezers vanaf 11 jaar. Het verhaal bevat veel interessante thema’s zoals; vrijheid, verlies, vriendschap, racisme, jaloezie, positie van vrouwen en meisjes, volwassen worden en eerste liefde. De Soedanese keukenhulp Bilal heeft een oogje op de Armeense slavin Lilit. Regelmatig verwent hij haar met stukjes mierzoete baklava en hoopt samen met haar uit het paleis te kunnen ontsnappen. Toevallig is het thema van de 87ste Boekenweek ook 'Eerste liefde'. Wanneer je tijdens de Boekenweek je eerste liefde met dit boek verrast, krijgt je er in de boekhandel gratis het Boekenweekgeschenk van Ilja Leonard Pfeijffer bij. Heb je ook mooi op tijd een moederdagcadeautje in huis! Als je er bij beide ook nog eens een doosje baklava bij doet (het gebak van de liefde) maak je beslist een hele goede beurt!

Blz 54: ‘Doe je mond open en je ogen dicht. Voorzichtig…..Het komt net uit de oven. Dan proeft Lilit de verrukkelijkste baklava ooit, flinterdunne laagjes deeg met zoete stroop, walnoten en pistachenootjes. Op het laatst heb ik gesmolten boter over het deeg gepenseeld en er rozenwater op gesprenkeld…Ik moet dit recept altijd speciaal voor de valide sultan maken, glundert Bilal.

Wat ik erg goed vind is dat Inez voor een Armeens Christelijke hoofdpersoon gekozen heeft. In die tijd (en helaas nu nog) werden deze mensen gewantrouwd en gediscrimineerd. Het is bijzonder om te zien dat het meisje, zolang ze haar identiteit verborgen weet te houden, gelijkwaardig is aan de rest van de werkslavinnen. Pas wanneer haar ketting, waaraan aan kruisje hangt, gevonden wordt slaat de sfeer om. Lilit wordt gepest, gewantrouwd en eindigt zelfs onschuldig in de gevangenis. Het gedrag van de werkslavinnen zet ons aan het denken. Naar welke bevolkingsgroepen kijken wij met een wantrouwende blik? Waar zou dat door komen? Hoe goed kennen we deze mensen?

Inez van Loon heeft zich uitgebreid verdiept in de Ottomaanse tijdsperiode en de omstandigheden in de harem van Sultan Abdulhamid II. De schrijfster vertelt met dit verhaal een interessant en onbekend stukje geschiedenis. Een onbekende geschiedenis gaat natuurlijk ook gepaard met veel onbekende woorden en personen. Deze worden achter in het boek uitgebreid besproken. Zoals alle historische boeken van de schrijfster ziet ook dit boek er weer tiptop uit. De mooie en mysterieuze foto op de cover is een echte blikvanger in de boekhandel en bibliotheek. Ik hoop dat dit interessante verhaal ook de weg weet te vinden naar de schoolbibliotheek. In de echte bibliotheken worden alle boeken voorzien van een stevige cover, helaas hebben de schoolbiebs deze luxe niet. Uitgeverij Clavis heeft hier rekening mee gehouden door de historische boeken van Inez te voorzien van een harde cover en lekker stevig papier.

De sultan heeft veel slechte dingen gedaan in zijn leven. Maar hij had ook een goede kant. Hij besteedde veel aandacht aan de spoorwegen, landbouw en onderwijs in zijn rijk. Hij hield enorm van lezen en schonk boeken aan bibliotheken en aan regeringsleiders over de hele wereld. Ik wens dat het leesenthousiasme van de sultan over zal slaan naar alle lezers van dit boek.