Een ode aan tante Truus
In de jaren dertig begint Truus Wijsmuller met het regelen van transporten, om Joodse kinderen uit Oostenrijk en Duitsland in veiligheid te brengen. Tante Truus, zoals ze door de kinderen wordt genoemd, haalt, samen met haar verzetscollega’s, wekelijks 150 kinderen in Duitsland op. De kinderen worden in Engeland in pleeggezinnen ondergebracht. De transporten kunnen tot het uitbreken van de oorlog doorgaan. Dankzij tante Truus wordt het leven van 10.000 Joodse kinderen gespaard.
Lody van de Kamp schreef een prachtig boek over Sara Jacobson, een jong meisje dat samen met haar zusje aan mevrouw Wijsmuller wordt toevertrouwd. Dit jaar is het 120 jaar geleden dat tante Truus in Alkmaar geboren is. Het is daarom erg mooi dat de presentatie van het boek Sara, het meisje dat op transport ging, in haar geboortestad plaatsvond.
Een maand na de Kristalnacht nemen de ouders van Sara en Mirjam de moeilijkste beslissing van hun leven. Ze laten hun kinderen naar Engeland vertrekken en blijven zelf in Duitsland achter. Bij het afscheid belooft Sara goed op haar zusje te letten. Al na een paar uur moet Sara haar belofte breken. Mirjam is te jong en wordt in Nijmegen van de trein gehaald. Totdat er voor haar wat geregeld is, zal ze in een kindertehuis moeten verblijven. Sara vertrekt met de andere kinderen naar Hoek van Holland, waar ze aan bord gaat op de Prinses Juliana. In Londen wordt ze liefdevol opgevangen door haar oom en tante. Wanneer de situatie in de hoofdstad onveilig wordt, wordt Sara, samen met een groep joodse kinderen, geëvacueerd naar het plattelandsdorp Shefford. Sara blijft hier tot de oorlog voorbij is. Zal ze haar ouders en zusje ooit nog terug zien?
Het boek is in eenvoudige taal geschreven. Er komen wel wat vreemde woorden in voor (zoals Joodse begrippen en Jiddische woorden), maar die worden achterin het boek uitgelegd. Het boek bestaat uit 36 korte hoofdstukken die allen zijn voorzien van een goed passende titel, plaatsnaam en datum, waardoor je het verloop van de oorlog goed kunt volgen.
Het boek verdient echt een plekje op de leeslijst van de middelbare school. In kranten verschijnt regelmatig het bericht dat scholen de Tweede Wereldoorlog niet of nauwelijks meer (durven te) behandelen. Het mooie aan dit boek van rabbijn van der Kamp is dat hij kanten van de oorlog belicht waarover je met een klas in discussie kunt gaan. Tevens leert hij zijn lezers het één en ander over het Joodse geloof. Onbekend maakt onbemind, dus moeten dit soort onderwerpen juist niet gemeden worden. De rabbijn ziet jongeren (van welk geloof dan ook) graag in dialoog gaan met elkaar.
Waarover kan er zoal gepraat worden na het lezen van het boek? Onze premier Colijn sloot in 1939 de grenzen voor de Joodse vluchtelingen. Op dit moment laait er ok weer een vluchtelingendiscussie op. Waarom zijn er in 2017 nog steeds mensen op de vlucht en uit welke landen komen deze mensen allemaal? Waarvoor moesten de Joden in de jaren dertig vluchten en uit welke landen moesten zij vluchten? Wat zijn de gevolgen van het sluiten of ophouden van de grenzen?
In het boek lezen we dat het kleine Engelse dorpje Shefford maar liefst 500 joodse kinderen opving; de kinderen verbleven soms wel meer dan zes jaar in een pleeggezin. Hoe zou Nederland de opvang voor asielzoekers en vluchtelingen moeten regelen?
Een ander punt waarover een klas in gesprek kan gaan is over de betekenis van het woord ‘oorlogsslachtoffer’. Wanneer ben je een oorlogsslachtoffer? Mirjam verbleef, net als duizenden andere Joden, homo’s, politieke gevangenen en zigeuners, lange tijd in een concentratiekamp. In onze ogen is ze dus duidelijk een oorlogsslachtoffer. Maar hoe zit dit nu met Sara? Sara ging gewoon naar school, had voldoende te eten en kon veilig over straat. Mag zij zich ook oorlogsslachtoffer noemen?
Lody van der Kamp toont in zijn boek dat Sara wel degelijk een slachtoffer is. Het meisje worstelde in de oorlogsjaren enorm met haar gevoelens. Ze voelde zich in Engeland eenzaam, verdrietig en leefde voortdurend in angst over het lot van haar familieleden. Ook had ze last van een schuldgevoel. Doordat ze haar zusje achter moest laten, kwam het kind in een concentratiekamp terecht. Ze was ook boos: op haar ouders die haar alleen gelaten hadden en op de Duitsers die al deze ellende veroorzaakt hadden. Na de bevrijding wil Sara graag gelukkig zijn, maar hoe kun je dat als je totaal vervreemd van je familie bent en niet weer hoe je toekomst er uit zal ziet?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Edith Tinga
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
