Uitgepraat
Shtum is de debuutroman van Jem Lester. Het boek vertoont veel parallellen met Lesters eigen leven. De dag nadat hij zijn autistische zoon naar een internaat op het platteland gebracht had, pakte hij na tien jaar zijn schrijverscarrière weer op. Eigenlijk was hij niet van plan een boek over autisme te schrijven, maar wie kan dit nu beter dan een liefhebbende vader van een autistische zoon?
Over autisme is natuurlijk al heel veel geschreven. Lester gunt ons een kijkje in het dagelijkse leven van een gezin met een autistisch kind. Jonah is tien jaar, maar vertoont het gedrag van een kleuter. Hij is niet zindelijk, praat niet, heeft driftbuien en hij heeft vierentwintig uur per dag begeleiding nodig. Welke gevolgen heeft dit voor een gezin? We stappen als lezer het huis van de familie Jewell binnen op het moment dat Ben en Emma totaal uitgeput zijn en de verzorging van hun zoon niet meer aankunnen. Ben en Emma zien nog maar één oplossing: er moet een internaat voor de jongen gevonden worden, waar hij zich veilig zal voelen en alle hulp en aandacht krijgt die hij nodig heeft. Omdat een alleenstaande vader meer kansmaakt geholpen te worden, besluiten Ben en Emma om uit elkaar te gaan. Ben en Jonah gaan bij Bens bejaarde vader wonen. Sinds het moment dat artsen Ben verweten hebben dat het autisme van Jonah veroorzaakt is door zijn overmatig drankgebruik, voelt hij zich enorm schuldig. In plaats van zijn verantwoording te nemen loopt hij over van zelfmedelijden, gaat hij door met drinken en veroorzaakt hij problemen op zijn werk. Hoe langer Ben bij zijn oude vader blijft, des te meer problemen hij onder ogen ziet.
De titel van het boek verwijst naar de achtergrond van opa George. Opa is een uit Hongarije gevluchte Jood. ‘Shtum’ is een Jiddisch woord en betekent stom, zwijgen of niet spreken. Naast autisme is communicatie, of eigenlijk het ontbreken hiervan, het hoofdthema van het boek. Opa George zwijgt al zeventig jaar over alles wat hij in de oorlog meegemaakt heeft. Vader Ben en opa George kunnen niet met elkaar praten en Ben en zijn vrouw Emma zijn totaal verstomd. Hoewel Jonah zelf nog nooit een woord gesproken heeft, is hij degene die zijn ouders en grootvader aan het praten moet krijgen.
De rol van opa George in het boek is erg mooi. George is ontzettend lief voor Jonah, hij heeft oneindig veel geduld en hij lijkt hem als enige helemaal te begrijpen. Bijzonder is dat opa zijn oorlogsverleden alleen aan Jonah vertelt, een jongen die er helemaal niets van begrijpt. George heeft er moeite mee dat Ben zijn zoon naar een internaat wil doen: "In 1944 sloten ze de mensen ook op." Pas wanneer Ben na de dood van zijn vader naar Hongarije reist, begint hij de band tussen opa en kleinzoon te begrijpen.
De cover van het boek is versierd met vrolijk gekleurde veertjes. Jonah friemelt graag aan veertjes, touwtjes, blaadjes en draadjes. Als die niet voorradig zijn, dan vindt hij wel wat anders om mee te friemelen. Zo plukt hij op de begrafenis van zijn opa de bloemenkrans kaal en frunnikt hij aan de kwastjes van een gebedssjaal.
Shtum is een verhaal vol verdriet, liefde, wanhoop, pijn, schaamte, depressie en vreugde. Allemaal emoties die Jonah nooit zal begrijpen. Een autist kan helaas niet veranderen maar wij, de lezers, wel. Misschien kunnen we na deze les van Jem Lester de wereld om ons heen een klein beetje autisme-vriendelijker maken?
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Edith Tinga
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
