Een uitzonderlijke thriller

Bill ten Boom, kortweg Boom, is een Amerikaanse vijftiger met een midlife crisis. Hij beëindigt zijn huwelijk, verlaat zijn huis, zegt zijn baan op en gaat in op het aanbod van een vriend om aan de slag te gaan bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. Samen met de Belgische Joos onderzoekt hij de verdwijning van 400 Roma in voormalig Joegoslavië. Er is maar één overlevende, maar al snel rijst de vraag hoe betrouwbaar deze is. In zijn verdere onderzoek moet Boom de nodige diplomatie betrachten om zijn onderzoek te kunnen doen. Dat zijn onderzoek niet zonder gevolgen kan blijven, merkt hij wanneer ook zijn dierbaren een verborgen agenda blijken te hebben.

Wanneer je niet beter zou weten, zou je denken dat het boek geschreven is door een Nederlander die bij het Internationaal Strafhof werkt. Maar niet is minder waar. Scott Turow is een Amerikaanse thrillerschrijver die grondige research pleegde voor hij dit boek schreef. Hij weet bijvoorbeeld veel te vertellen over Nederland (waar een groot gedeelte van het verhaal zich afspeelt) en de oorlog in voormalig Joegoslavië. Hoewel het verhaal louter fictief is, zijn er veel gelijkenissen met bestaande personen en gebeurtenissen tijdens de Joegoslavische oorlogen.

Ook de werking van het Internationaal Strafhof in Den Haag (de werkgever van Boom) wordt realistisch en minutieus weergegeven. Via Boom legt Turow de vinger op de zwakke plekken van het strafhof: het is bureaucratisch en afhankelijk van de medewerking van de aangesloten landen. Daar wringt volgens hem ook de schoen, want bijvoorbeeld de Verenigde Staten zijn niet aangesloten bij het strafhof, waardoor onderzoek haast onmogelijk lijkt. Officieuze onderzoeken en ondervragingen zijn dan ook nodig om toch doelen te bereiken. Ook de vereiste diplomatie weet Turow goed weer te geven middels Boom. 

Het onderzoek naar de vermeende misdaden wordt afgewisseld met passages over het liefdesleven van Boom. Dit schept lucht in het zware verhaal en Boom krijgt hierdoor mede zijn karakter, maar zorgt ook voor een contrast dat in eerste instantie raar aanvoelt. De opbouw van een gruwelijke oorlogsvertelling wordt onderbroken door een liefdesscène en daarmee lijkt Turow zijn serieuze verhaal te ondermijnen. Zelfs Boom lijkt dit ook zo te ervaren als hij de liefde bedrijft. Maar al snel realiseer je je dat liefde een thema is dat van alle tijden is, ook tijdens gruwelijke omstandigheden.

Kundig zet Turow de lezer vele malen op het verkeerde been. Boom onderzoekt verschillende pistes en trekt steeds conclusies en komt met aannemelijke theorieën over wat er gebeurd zou kunnen zijn. Het verhaal is complex en de vele theorieën maken het er niet eenvoudiger op. Toch weet Turow de lezer bij de les te houden doordat Boom kleine samenvattingen en duidelijke uiteenzettingen geeft. Het blijft opletten, maar mis je ergens in het verhaal iets, dan kun je hierdoor toch weer aanhaken.

Getuigenverklaring is een uitzonderlijke thriller die met gepaste ingetogenheid een relaas met als achtergrond de oorlog in voormalig Joegoslavië vertelt en de werking van het Internationaal Strafhof weergeeft. Het verhaal is weliswaar fictief maar schurkt tegen waargebeurde gebeurtenissen en personages aan. Het verhaal is complex maar Turow brengt het zo dat het goed te volgen is. Al met al een prima thriller.