Een intrigerend levensverhaal  

Zonen uit het zuiden vertelt het tragische verhaal van drie jongens die opgroeien in de bergen van het Italiaanse Calabrië. Ze groeien op in eenvoud en armoede en dromen van een beter bestaan. Wanneer de vader van een van de jongens wordt vermoord door de maffia, lijken hun grenzen steeds meer te vervagen en kiezen ze ervoor om van het rechte pad af te wijken om groot geld te gaan verdienen.    

Zonen uit het zuiden werd in het Italiaans onder de titel Anime nere (‘Zwarte zielen’) al in 2008 uitgegeven, en is nu vertaald naar het Nederlands door Hilke Makkink.    

Wie Zonen uit het zuiden pakt met het idee een spannende thriller te gaan lezen, komt bedrogen uit. Hoewel het label ‘thriller’ op de kaft dat wel doet vermoeden, is de ondertitel van het boek (‘het tragische misdaadverhaal uit een vergeten deel van Italië’) meer van toepassing. Gioacchino Criaco schreef heel verhalend over het volwassen worden van de jongens en de manier waarop de Ndrangheta ze inlijft. De eerste helft van het boek vertelt Criaco heel precies over hoe de mensen leefden, de omgangsvormen, de machtsverhoudingen, en het dagelijks leven in een Italiaans dorpje. Craco toont zich hierin meer gids dan verhalenverteller. Daardoor komt het boek aanvankelijk moeilijk op gang. Heel veel details en weinig verhaal. Maar zodra de lezer over de helft is begint het eigenlijke verhaal en bleek de trage start nodig om de juiste context te schetsen. Wie niet is afgehaakt, wacht een intrigerend relaas. Spannend is het verhaal niet, maar wel interessant om te lezen hoe de jongens steeds verder afglijden en het gevoel voor goed en kwaad verliezen. En niet alleen zij. Want ondanks dat het drietal steeds grotere misdaden begaat, is het moeilijk om geen sympathie voor hen te hebben. Uiteindelijk zijn het ook maar gewone jongens op zoek naar het geluk.    

Het boek is niet eenvoudig te lezen. Het telt slechts enkele, maar zeer lange hoofdstukken met weinig witruimtes. De bladspiegel oogt vol, wat zeker de eerste helft door het uitblijven van het verhaal ervoor zorgt dat doorzettingsvermogen vereist is. Wat ook niet helpt, zijn de vele lange zinnen.    

‘Ze leidden een comfortabel leven, brachten een jaar of twee door in bed met vrouwen en dochters van naïeve bondgenoten, nog een jaar of twee in de lokale gevangenis, verzorgd en geadoreerd door jonge rekruten die, verraden door smeerlappen en tipgevers, soms tientallen jaren gevangenzaten zonder iets los te laten maar trouw bleven aan de bloedeed die ze vol overtuiging afgelegd hadden.’    

Naast deze lange zinnen, weet Criaco de lezer ook meermalen te verrassen met prachtige, haast poëtische beschrijvingen. Voor de effecten van het gebruik van drugs gebruikt hij verbloemende woorden, terwijl er toch weer onomwonden staat wat Criaco wil zeggen.    

‘We handelden in dood en distribueerden een gemiddelde duizend kilo per maand, wat, nadat het versneden was, neerkwam op vijf- tot zesduizend kilo donker spul op de markt [...]. En terwijl een deel van de stad dood wilde, wilde een steeds groter wordend deel leven, en wel uitbundig.’    

Ook de gevolgen van de vele moorden voor de mensen en de gemeenschap, beschrijft hij zeer treffend. ‘Maar dood door mensenhand laat een droogte achter die al het water van de wereld nog niet kan oplossen.’    

Al met al biedt Zonen uit het zuiden dus niet de te verwachten spanning, maar is het een verdienstelijke vertelling over een zoektocht naar volwassenheid en een beter bestaan. Een buitenbeentje in het genre van misdaadverhalen, maar wel in de positieve zin van het woord.