Leef!!!

Vamba Sherif wordt geboren in Liberia. Een Afrikaans land. Zijn familie is geliefd en behoren tot de leiders van het land. Het zijn wijze mensen. Zieners. Sjamanen. Profeten. Filosofen en dichters. Ze bewaken de kennis van hun voorouders in geheime geschriften. Opgeslagen in een gesloten bibliotheek. Sherif weet als kind toegang te krijgen tot deze waardevolle kennis. Dat is officieel verboden. Elke dag kruipt hij via het plafond naar de bibliotheek en leest. Illegaal. Hij wordt gesnapt. En wordt als kind verbannen. Later blijkt het niet zo zeer om de illegale daad van Sherif alleen te gaan, maar meer zijn het de afgunst en jaloezie van familieleden die dit veroorzaken.

Sherif wordt als kind verbannen. Dat is zijn straf. Gescheiden van zijn moeder en oma (vader is reeds veel eerder op relatief jonge leeftijd overleden). Hij komt in Koeweit terecht. Bij familie. Dan valt Irak, onder leiding van Saddam Hoesein, Koeweit binnen en moet hij opnieuw op reis; vluchten dit keer. Voor de oorlog. Via vluchtelingenkampen komt hij uiteindelijk in Nederland terecht alwaar hij in onze gastvrije opvanglocaties moet wachten of hij in Nederland toegelaten wordt.

In Nederland trouwt hij en krijgt kinderen. Dit boek is het verhaal van zijn leven wat hij vertelt aan zijn dochter Bendu. Geboren in Nederland.

Ik leer Vamba Sherif kennen door een interview in het programma De Verwondering. Hij verteld dat zijn ouders, grootouders, overgrootouders, en vele generaties daarvoor oude Afrikaanse kennis hebben verzameld en bewaard. En hij wil dat vastleggen voor de toekomst.

Nu blijkt het verhaal niet écht te gaan over die geheime kennis zelf. Dat was wel één van de redenen waarom ik het boek wilde lezen. Dus een beetje teleurgesteld. Wellicht had ik het interview niet helemaal goed begrepen.

De schrijfstijl van Sherif is er één die boeit. Een precies taalgebruik door. Woorden lijken te zijn afgewogen voordat ze zijn opgeschreven. Het levert een indringend verhaal op. Juist door een zekere ingetogenheid.

Intrigerend is zijn verhaal als vluchteling. Hoe hij zijn rechten verloren lijkt te hebben en moet vechten om ongeveer alles. Eten, tenten, matrassen. Alles is een strijd. Ook zijn tijd in de asielzoekerscentra in Nederland is geen feest geweest. Door zijn precieze taalgebruik voel je zijn overlevingsstrijd van zeer dichtbij. De hopeloze, uitzichtloze situatie. Het overgeleverd zijn aan anderen zoals kampleiding en andere autoriteiten. Beklemmend. Maakt je blij dat je zelf geen vluchteling bent. Maakt je bewust wat een vluchteling ervaart. Geen feest.

Eenmaal in Nederland gaat Sherif weer lezen. Hij leert Mulisch kennen met zijn Aanslag: “Mulisch, De aanslag. Het was een openbaring. De gevolgen van een daad begaan door iemand anders op een door-sneegezin vatte samen wat ik en anderen in het centrum hadden ondervonden. De daad was de oorlog in Liberia, in Koeweit, in Bosnië, in Somalië, in Sierra Leone, in Afghanistan en elders in de wereld. We hadden niks met die oorlogen te maken maar waren er toch de slachtoffers van. Hoe ga je om met de gevolgen van daden die op grimmige wijze elke dag opnieuw een deel van je leven opeisen en tot ver in de toekomst invloed zullen hebben?” (Pagina 196). Ook nu is het weer het geschreven woord wat zijn toekomt bepaald. Hij wordt zelf schrijver.

Sherif gaat terug naar Liberia om uit te vinden wat er met zijn moeder is gebeurd. En wat er van zijn familie over is. De eens invloedrijke wijze familie blijkt niet meer te bestaan. Het Liberia van zijn jeugd ook niet meer. En zijn moeder blijkt gedood.

Een verhaal wat indruk maakt. Je bent bijna zelf even vluchteling.
Het boek sluit af met de woorden ‘Dus leef’. Het advies van schrijver Vamba Sherif aan dochter Bendu. Leef!!!