Een fijn en gevoelig boek vol grof taalgebruik

In Arab lezen we het verhaal van Bassam, die op jonge leeftijd vanuit Iran naar Nederland is gekomen en in een achterbuurt van Schiedam opgroeit. Dat doet hij in behoorlijk moeilijke omstandigheden: hij kwam samen met zijn ouders, broer en zus naar Nederland. Op twaalfjarige leeftijd verliest hij zijn moeder. Zijn vader kan het verdriet om het verlies van zijn vrouw niet aan en begrijpt van de een op de andere dag zijn kinderen niet meer. En zij hem niet. Bassams oudere broer en zus verlaten al snel het huis waarna Bassam probeert zichzelf en zijn vader te redden, maar helaas is dit een enorme opgave. Hij voelt zich eenzaam en rot en hangt steeds meer rond op straat. Hij raakt steeds meer op het criminele pad, samen met zijn vrienden Izzy, Gi en diens broer Mo. Daarnaast ontstaan er al gauw problemen in de vriendengroep, met desastreuze gevolgen. Die problemen hebben ook weer invloed op Bassams familieleven. Al snel zit hij tot over zijn oren in de ellende en probeert hij wanhopig grip te houden op het leven, maar hij bevindt zich vooral in een vicieuze cirkel.

Parham Rahimzadeh geeft in een interview aan dat hij met zijn grotendeels autobiografische roman Arab probeerde het verdriet om zijn overleden moeder van zich af te schrijven. Hieruit is een prachtig emotioneel relaas ontstaan. Daarin is hij zeker geslaagd. Hij weet emoties op te roepen, de lezer te raken en ons duidelijk te maken hoe het is om op te groeien in een wereld waarin je vanaf jongs af aan al te maken krijgt met racisme, kansenongelijkheid en ellende. De auteur weet treffend neer te zetten hoe zo’n achterstand je vormt en hoe lastig het is om je aan je milieu te ontworstelen.

Wat ook bewonderenswaardig is aan deze roman is de uitgebreide karakteruitwerking. Het personage van Bassam is mooi uitgediept. Als lezer zien we hem een ontwikkeling doormaken, we leren zijn diepste verdriet, gedachten, verlangens en reflecties kennen, als ook die van zijn vriendengroep. Het maakt dat de lezer zich nog beter kan inleven en in de huid van de hoofdpersoon kan kruipen en zich aangesproken en betrokken voelt.

Een groot minpunt aan het boek is het grove taalgebruik. Dit is als onnodig grof te bestempelen. Het vloeken en schelden in dit boek is excessief en irritant. De schuttingtaal vliegt je op elke bladzijde om de oren. Het mag dan zo zijn dat de jeugd en zeker de jeugd in het criminele wereldje wellicht een stuk grover gebekt is dan de gemiddelde lezer van dit boek, maar dit gaat alle perken te buiten. Op een gegeven moment wordt het daarom ongeloofwaardig en ook storend. Het lijkt erop dat de auteur met het boek vooral een publiek van jonge lezers en adolescenten hoopt te bereiken en daarom probeert hun taal te spreken, maar hierin slaat hij echt de plank mis doordat hij er te ver in is doorgeschoten. Het dient geen doel meer. Overigens mag er in een tweede druk van deze roman ook beter naar de spelling en redactie worden gekeken; er staan nu een paar schandalige taalfouten in het boek.

Los van het grote minpunt van het excessief gebruik van scheldwoorden en schuttingtaal is Arab een fijn en gevoelig boek om te lezen. Hopelijk volgen er nog veel meer boeken van deze veelbelovende auteur.