Clichématig liefdesverhaal rondom de Tweede Wereldoorlog
In De appelboom, het deels autobiografische prozadebuut van Christian Berkel, wordt het liefdesverhaal van Otto en Sala verteld. Otto is Duits en Sala is van Joodse komaf. Het verhaal speelt zich af in de jaren dertig van de vorige eeuw. Behalve de uitdagingen die zij tegenkomen op het gebied van het hebben van een verschillende afkomst, is er ook nog het verschil in milieu. Otto is de zoon van een arbeider, Sala komt uit een intellectuele familie. Dit maakt dat een relatie geen gemakkelijke opgave is, zeker niet gezien de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Als lezer volg je de twee gedurende hun relatie, en daarna – als Otto het leger in moet en Sala gevangen wordt gezet. Ze worden van elkaar gescheiden maar Sala kan hem niet uit haar hoofd zetten.
Het boek weet helaas de aandacht niet te vangen, vooral omdat er zo weinig gebeurt. Bijna alles dat aan de orde komt, staat al op de achterflap van het boek beschreven. Het verhaal mist daardoor vaart en spanning. De personages blijven oppervlakkig, wat er écht in hen omgaat kom je als lezer niet te weten. De auteur had meer de diepte in kunnen gaan door de karakters van de familieleden van Otto meer uit te diepen, maar ook bijvoorbeeld een keuze te maken om sommige bijfiguren weg te laten, die nu alleen maar de aandacht van het eigenlijke verhaal afleiden.
Een ander aspect dat het boek lastig te lezen maakt, is de schrijfstijl. De perspectief- en tijdswisseling zijn rommelig en elk hoofdstuk is het weer gissen wie er aan het woord is. Het aanbrengen van enige structuur had de lezer hierin geholpen. Ook lezen de zinnen niet altijd even prettig. Soms is het taalgebruik dat Berkel hanteert (erg) eenvoudig, kinderlijk, en daardoor niet passend bij de volwassen karakters. Dan weer staccato, waardoor je de ‘lijm’ tussen de zinnen mist:
‘Niemand mocht dichterbij komen om afscheid te nemen. De gezonde vrouwen keken de vrachtwagen in de verte na. In de barakken zaten ze dicht op elkaar. In de dagen daarna spraken ze telkens weer de kaddisj voor de doden.’
Het loopt niet zo soepel wat dat betreft, er missen verbanden. Af en toe lijkt het alsof de vertaling ook niet helemaal in de haak is, dan is er sprake van een aparte woordkeus:
‘”En er is hier echt niemand binnen geweest?’ Otto voelde zijn hart in zijn keel kloppen. Als ze wilde, kon ze hem nu vernietigen.’
Vernietigen is hier bedoeld in de vorm van ‘verraden, beschadigen, nekken, kapot maken’, waarschijnlijk de vertaling van ‘zerstören’, maar wij gebruiken in het Nederlands niet vaak vernietigen in dit figuurlijke verband.
Kortom: dit boek springt er helaas niet uit als het om boeken over liefdes ten tijde van de Tweede Wereldoorlog gaat. Het liefdesverhaal is nogal cliché, en daardoor heeft de auteur op andere gebieden iets te compenseren. Jammer genoeg is hij daarin niet zo goed geslaagd. Het feit dat het boek een autobiografisch is, maakt het tastbaarder en realistischer, maar al met al weet het helaas de lezer niet te raken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Eeke
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
