Memoires die helaas niet blijven hangen

Louise Veldman is de hoofdpersoon van Voor wie ik heb liefgehad. Ze is op leeftijd en slijt haar laatste dagen in een bejaardentehuis. Op een dag worden haar oude dagboeken daar anoniem bezorgd en hoewel ze er aanvankelijk niets van wil weten, besluit ze deze toch aan zichzelf te laten voorlezen door een verpleger. Hierdoor passeert haar leven de revue en blijken er heel wat interessante verhalen te zijn over oude liefde(s), maar bijvoorbeeld ook over de oorlog.

Deze roman werd geschreven voor Marcel Vaarmeijer en vormt het eerste deel van een romanserie gebaseerd op het leven van zijn moeder Louise. Nergens wordt precies duidelijk in hoeverre het boek op de waarheid leunt en welk gedeelte verzonnen is. Feit is dat Vaarmeijer een verhaal heeft willen schrijven over zijn moeder, over haar leven, en met precisie haar herinneringen heeft willen optekenen.

Het taalgebruik in dit boek leest prettig en is afwisselend, met veel dialogen en korte zinnen. Het boek is in de ik-vorm geschreven vanuit het perspectief van Louise en de dialogen bevatten veel humor. Het volgende fragment is daar een voorbeeld van:

“In de dagen daarna zou ik de vitrages en overgordijnen nog wassen, de ramen lappen en alle planten waar mijn jongen aan had gelikt weggooien. De specialist had gelijk: kinderen steken van alles in hun mond. Mijn jongen stak nooit iets in zijn mond, maar likken deed hij wel. (…) Jaren later bekende hij dat het een worstje was dat hij op straat had gevonden, of iets wat op een worstje leek."

De taal die Vaarmeijer gebruikt past goed bij iemand die wat ouder is. Zo schrijft Louise over ‘mijn jongen’ als ze haar zoon bedoelt, en gebruikt ze woorden als ‘in mijn nabijheid’ voor ‘dicht bij me’, ‘erop toezien’ voor ‘ervoor zorgen’ en ‘nerveus’ voor ‘zenuwachtig.’ Door deze woordkeus wordt het personage Louise realistisch neergezet als een oudere, soms ietwat deftige mevrouw.

Het verhaal ontwikkelt zich langzaam aan de hand van de dagboekfragmenten. We komen steeds meer te weten over de dingen die Louise heeft meegemaakt en over een ex-geliefde die nog steeds een belangrijke rol in haar dagelijks leven blijkt te spelen. Het verdriet om deze verloren liefde wordt steeds meer voelbaar. Een verhaal dat boeit. Maar tóch bemerk je als lezer ergens een afstand, alsof je van ver naar Louise kijkt, er niet genoeg bij bent betrokken. Het boek raakt niet genoeg, ergens bekruipt je het gevoel dat dit de zoveelste biografische roman over een oorlogsverhaal is, zoals er al zoveel zijn. Daardoor ontbreekt iets speciaals, wat maakt deze roman nu anders, treffender dan alle andere memoires?

Het grootste bezwaar is dus dat Voor wie ik heb liefgehad te duidelijk leest als de door de schrijver opgetekende herinneringen van het leven van zijn moeder, en dat het voor buitenstaanders te weinig raakt, te weinig dichtbij komt. Uiteindelijk blijft het verhaal, dat zeker interessant en de moeite van het lezen waard is, dan helaas ook niet lang hangen.