Twee verschoppelingen, maar daarmee houdt de gelijkenis wel op

Transit is een confrontatie tussen twee ‘verschoppelingen’. De ene, de hoofdpersoon Xenia, is een jonge vrouw die een aantal jaar geleden (ogenschijnlijk) een verkeerde afslag heeft genomen. Een afslag waarvoor zij en zeker ook haar 2 vrienden een hoge prijs betalen. De andere ‘verschoppeling’ is een oude man, die zichzelf heeft getrokken uit de maatschappij en met zijn maatschappijkritiek uit de jaren ‘60 het normale leven beschouwt. Letterlijk ‘beschouwt’, hij zit als het ware op de tribune, kiest de weg van de minste weerstand en neemt geen enkel risico. Zijn maatschappijkritiek, door Hella Haasse briljant vormgegeven middels gescheurde aantekeningen die door Xenia aan elkaar zijn geplakt, zijn dystopisch: in de vorm van Xenia ziet de oude man zijn voorspellingen uitkomen. Het contrast tussen de beide verschoppelingen in het verloop van het verhaal wordt groot: Xenia neemt verantwoordelijkheid en maakt als het ware een transitie door, de oude man blijft hangen in zijn eigen gelijk. Een mooi verhaal, knap geconstrueerd in nog geen 100 bladzijden.