Een kijkje in het leven van 'de andere vrouw'

Er is al veel geschreven over vreemdgaan en het hebben van buitenechtelijke relaties. Meestal lezen we hierover vanuit het oogpunt van de bedrogen vrouw. In Liefde & Bedrog van José Vriens (1963) maken we kennis met ‘die andere vrouw’.

Nienke Sommers heeft al vier jaar een relatie met de getrouwde Joep. Ze hebben zelfs een kind samen, Jolien. Joep heeft haar beloofd te zullen scheiden van zijn vrouw, maar momenteel is ze ziek. Het is gewoon nog niet het goede moment. Met enige regelmaat komt Joep bij hen langs, maar dan laat hij niks meer van zich horen. Hij komt niet meer langs en reageert niet op haar berichten. Ooit heeft Nienke beloofd dat ze Joep nooit op zijn werk zou bellen, maar de bezorgdheid wint het van die belofte. Wanneer ze belt naar het bedrijf waar hij werkt, blijken ze hem echter helemaal niet te kennen. Ook op het adres dat hij haar heeft gegeven blijkt hij niet te wonen. Wanneer niet veel later Joeps broer op de stoep staat, blijkt dat haar vriend is overleden.

Haar positie als de vriendin van een getrouwde man zorgt ervoor dat Nienke al met 1-0 achterstaat als het gaat om sympathieke hoofdpersonen. Een relatie beginnen met een getrouwde man, dat doe je nu eenmaal niet. Dat je in het begin niet wist dat hij getrouwd was, is geen reden om vier jaar later nog steeds een relatie te hebben. Dat blijkt ook wel uit haar omgeving. Nienke wordt er regelmatig op aangekeken wanneer mensen erachter komen. Dat haar vriend nu overleden is maakt het er niet makkelijker op. Waar zij zichzelf eigenlijk als weduwe beschouwt, lijkt zij voor de buitenwereld het verdriet te moeten verbergen. Nienke voelt zich niet begrepen en niet gezien en dat weet Vriens goed te beschrijven. Dit maakt dat Nienke een stuk sympathieker overkomt.

Daarnaast maken we kennis met Gonny, de vrouw van Joep, die eigenlijk Jochem heet. Zij ontdekt dat haar overleden man een dubbelleven leidde. Hij was dan wel met haar getrouwd, dat weerhield hem er niet van om een relatie met een ander aan te gaan en een kind bij een andere vrouw te krijgen. Ze raakt geobsedeerd door Nienke en haar dochtertje en begint Nienke lastig te vallen. Gonny voelt zich gekwetst en zet alles op alles om ervoor te zorgen dat Nienke beseft wat ze heeft aangericht.

De twee vrouwen lijken tegenpolen in alles. Vriens weet de vrouwen goed neer te zetten en haar beschrijvingen doen recht aan beide personages. Als lezer leef je met allebei mee en je voelt het verdriet van allebei. Toch zijn er nog regelmatig irritaties wanneer zowel Nienke als Gonny denkt dat zij het meest recht heeft om verdrietig te zijn. Daarnaast valt Vriens regelmatig in herhaling als ze het heeft over de ontrouw van Joep en welk effect dit heeft op Nienke en Gonny.

Uiteindelijk groeien de vrouwen dichter naar elkaar toe, als blijkt dat ze meer gemeen hebben dan vooraf gedacht. De haat die ze eerder nog voor elkaar voelden, wordt omgezet in begrip en genegenheid. Het onderwerp Joep/Jochem wordt hierdoor naar de achtergrond geschoven. De plotselinge omslag is in het begin verwarrend en voelt misplaatst, maar Vriens weet ervoor te zorgen dat deze later toch vertrouwd en logisch overkomt.

Met Liefde & Bedrog heeft Vriens een toegankelijke roman geschreven, die inzicht biedt in het leven van de bedrogen vrouw, maar die ook het leven van die andere vrouw beschrijft.