Hoge verwachtingen niet ingelost

Na zijn succesvolle debuut, Eland, snijdt Muus in We doen wat we kunnen een enorm zwaar thema aan. Hij beschrijft het verhaal van twee gezinnen met elk een dochter, die hun zomers samen doorbrengen in een vakantiehuisje aan zee. Aan de oppervlakte lijkt het te gaan om twee gelukkige families tot het noodlot toeslaat en de twee dochters een zwaar ongeval hebben met een quad. De ene dochter ligt in coma en de andere lijkt er met een paar kneuzingen vanaf te komen, maar blijkt al snel een nieuw hart nodig te hebben. De families komen hierdoor onder zware druk te staan en al snel worden de barstjes in hun onderlinge relaties zichtbaar en worden deze alleen maar groter en groter. Wanneer blijkt dat de ene dochter waarschijnlijk niet meer uit haar coma wakker zal worden en de andere dochter net haar hart nodig lijkt te hebben staan de families voor een moeilijke keuze. Kan je het hart van je eigen dochter opgeven om het leven van de dochter van je vrienden te redden? Kan je van je vrienden vragen dat zij het hart van hun dochter opgeven om jouw dochter te redden?

Muus weet al vanaf de achterflap de aandacht van de lezer te grijpen met dit grootse dilemma dat centraal staat in We doen wat we kunnen. Dit wekt de verwachting dat het boek emotioneel zwaar zal zijn en we meegenomen zullen worden doorheen het proces van rouw en verwerking dat de ouders (en de dochters?) doorstaan tijdens deze zware tijd en dit aangrijpende dilemma. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van elke ouder, sommige momenten worden zelfs herhaald om het vanuit verschillende perspectieven te lezen, en hierdoor worden alle gebeurtenissen erg vertraagd. Het lijkt zelfs alsof de lezer zijn/haar verwachtingen rond het dilemma even on hold moet zetten, omdat er zo lang geen sprake is van het dilemma waar al sprake van is op de achterflap.

Voordat Muus het daadwerkelijke dilemma onder de loep neemt, plaatst hij eerste de relaties tussen de verschillende hoofdpersonages onder een microscoop en wordt er verbazend weinig aandacht besteedt aan hoe het ongeluk nu eigenlijk gebeurd is en hoe het met de meisjes gaat in het ziekenhuis. Hierdoor blijft de lezer vrij lang op zijn/haar honger zitten omtrent het beschrevene op de achterflap. Doordat het dilemma zo laat in het boek volgt, lijkt er zelfs geen tijd meer over te zijn om hetgeen waar iedereen op zit te wachten voor de volle 100% uit te werken. Het dilemma op zich verdwijnt naar de achtergrond naast de innerlijke woelingen van de hoofdpersonages.

Een microscopische blik op de hoofdpersonages kan erg interessant zijn en dan is het natuurlijk minder erg dat het dilemma naar de achtergrond verdwijnt, maar Muus is er jammer genoeg niet in geslaagd om de lezer op dit vlak te grijpen. Hij beschrijft de gevoelens van de hoofdpersonages op een soort alwetende, afstandelijke manier, waardoor de problematiek op emotioneel vlak niet genoeg doordringt. Dit afstandelijke wordt gecombineerd op een focus op bepaalde momenten die vaak niet al te logisch lijkt. Muus zoomt in op momenten die relevant zijn voor de problematiek tussen de ouders, maar trekt dit nooit open naar extra informatie omtrent het ongeluk, de meisjes, de omstandigheden, de medische kant… Dit is een erg spijtige combinatie en zorgt ervoor dat de lezer op vlak van verwachte en eigenlijke inhoud meermaals op zijn/haar honger blijft zitten.

Dit boek had een zeer aangrijpend en emotioneel boek kunnen worden, maar Muus is hier jammer genoeg niet in geslaagd. Hij beschrijft de emoties en gebeurtenissen te afstandelijk, waardoor hij de lezer moeilijk weet te raken. Hoe ongelooflijk het ook klinkt: in de filmversie kan dit verhaal misschien een tweede kans krijgen in dat de acteurs de emoties beter weten uit te drukken en het publiek meer mee weten te krijgen in het verhaal dan Muus heeft gedaan in zijn geschreven versie.