Anti-zwaartekrachtmissie naar volwassenwording

In het winnende verhaal van de 90e Boekenweek heeft de zestienjarige Eden Reiziger het idee opgevat om de dichtstbijzijnde meteorietkrater te bezoeken – een ingeving die ogenschijnlijk uit de lucht is komen vallen. De krater van Gerwin van der Werf volgt in retrospectief Edens roadtrip. Samen met broers Johnny (‘gewoon een twintigjarige drop-out die verkeersborden verzamelt’) en Benjamin (‘Benji kijkt altijd een beetje anders naar de dingen’) rijden ze in Johnny’s rode Volkswagen Golf naar het Duitse Steinheim. Niet per se een gezellig tripje met een sikkeneurige broer en een depressief broertje, maar wel één van levensbelang: ‘ik ben bang dat Benjamin er een keer een eind aan maakt (…) net als onze vader.’ Zijn zelfverkozen dood heeft een figuurlijke krater in het leven van de drie adolescenten geslagen. Sinds de inslag cirkelen Eden en Johnny als manen om hun broertje heen. In een krakkemikkige auto met een dreigend benzinelampje en driehonderd euro van hun moeder op zak – die net als stiefvader Joep van niets weet –, doet Eden een poging niet alleen Benji, maar ook Johnny en zichzelf van zijn zwaartekracht te redden.

Van der Werf is schrijver, columnist, recensent en muziekdocent. Zijn debuutroman Gewapende man verscheen in 2010. Eden ontpopt zich in De krater als zoekende verteller die behendig wisselt tussen scherpe constateringen over garagemedewerker Johnny en kosmosfanaat Benjamin en zich zowel broer als zus als iets ertussenin voelt. Binnen het thema ‘Je moerstaal’ hanteert het Boekenweekgeschenk van 2025 populair taalgebruik en denkbeelden met gen Z (en millennial) vibes: ‘op zijn kamer hangt een poster van het Andromedastelsel, waar bij mensen als wij gewoon Taylor Swift hangt, zeg maar.’ De krater bevat daarnaast geregeld metaforen die verwijzen naar hemellichamen, meteorieten, zwarte gaten en dark energy die betrekking hebben op de levens van de drie jongeren. Aangevuld met wat humor (‘Mijn naam is Eden en als je van de trap af valt dan ben je snel beneden’) slaat De krater op stilistisch vlak aan bij een breed lezerspubliek.

Vanuit een terugblikkend vertelperspectief wordt de lezer meermaals aangesproken met zinnen als: ‘over hem vertel ik nog wel’ en ‘ik vertel alles precies zoals het gebeurd is.’ Geen uitspraken die vertrouwen wekken, maar je wordt op deze manier wel aangemoedigd om door te lezen. Qua verhaal kiest De krater voor minder handige plotwendingen. De confrontaties met de Polizei en de rit naar het verkeerde Steinheim bezorgen het drietal weliswaar tijdsdruk en geldzorgen, ze leiden de lezer onnodig af van de bestemming van de trip en de depressie verlichtende gedachte erachter. Edens ontmoeting met een man in een schnitzelrestaurant die haar met een geheimzinnige boodschap achterlaat, geeft het verhaal vervolgens een buitenaardse dimensie. Langzaamaan raakt het drietal Reiziger verweven met de Voyagermissie (ha, vandaar die naam) van de NASA. Het enigszins hoopvolle open einde stemt tot nadenken of hun door schokgolven gebutste reis naar volwassenwording wel bestand is tegen de beoogde anti-zwaartekracht.

Deze recensie verscheen eerst op www.elineschrijfthier.nl