Gothic novel ontpopt Victoriaanse vrouwen als zelfredzaam
De poppenfabriek van Elizabeth Macneal speelt zich af in het Victoriaanse Londen van 1850. In de poppenwinkel van mevrouw Salter werken de opmerkelijke tweelingzussen Iris en Rose Whittle. Allebei hadden ze hun leven anders voorgesteld. Iris wil niets liever dan haar heimelijke wens om schilderes te worden verwezenlijken. De pokdalige Rose daarentegen had graag willen trouwen met de liefde van haar leven Charles. Dankzij het lot maken ze nu poppen, maar dit leerlingschap biedt de meisjes weinig hoop voor de toekomst.
Als Iris op een dag schilder Louis Frost tegen het lijf loopt, neemt haar leven een drastische, maar essentiële wending. De ambitieuze kunstenaar wil Iris – die opvalt met haar misvormde sleutelbeen en grote lengte – als model vastleggen op het canvasdoek. Tegelijkertijd ontmoet ze Silas Reed, een excentrieke taxidermist. Net als Louis is Silas direct onder de indruk van Iris waarna hij steeds meer geobsedeerd raakt door de jonge vrouw.
De poppenfabriek is de debuutroman van de Schotse Elizabeth Macneal en werd uit het Engels vertaald door Erica Feberwee. Macneal studeerde Engelse letterkunde aan de Oxford University en is, behalve schrijfster, in haar vrije tijd fanatiek keramiste. Naast de fictieve schilder Louis, bevat De poppenfabriek historische figuren zoals William Hunt en het Prerafaëlitische Broederschap waardoor realiteit en fictie met elkaar worden verweven. Vanaf de eerste bladzijde is de Victoriaanse sfeer in de roman sterk aanwezig. Dit begint al bij Albie, een roodharig straatschoffie dat als een soort Oliver Twist steelt en allerhande klusjes voor mensen opknapt om voor hem en zijn zusje te zorgen. Deze Dickensiaanse taferelen combineert Macneal met citaten uit het werk van Romantische dichters als John Keats. Ze voegt daar nog een vleugje Victoriaanse horror aan toe wanneer Silas’ obsessie voor Iris steeds meer op waanzin begint te lijken.
Op papier blijkt Macneal ook een kundig taxidermist en ze neemt in haar historische roman dan ook de tijd om haar personages grondig te ontleden. In Iris brengt ze een balans aan tussen het misvormd zijn en het hebben van schoonheid. Rose belichaamt de wanhoop die zich uit in de littekens op haar gezicht door de pokken. Silas’ minderwaardigheidscomplex en, als gevolg daarvan, stille verlangen naar macht, voert weer terug naar een jeugdtrauma. Als realiteit en fantasie door elkaar gaan lopen, transformeert de taxidermist in een Victoriaanse versie van You’s Joe Goldberg.
Door ieder personage een kracht en een zwakte te geven maakt Macneal ze gruwelijk menselijk. De roman is in korte hoofdstukken opgedeeld waarin Macneal in een vlotte schrijfstijl wisselt tussen de vertelperspectieven van Iris en Silas. Op deze manier krijgt de lezer de kans om met de personages mee te leven. De poppenfabriek verandert geleidelijk aan in een gothic novel wanneer Silas Iris zo idealiseert, dat hij bezit van haar probeert te nemen alsof zij zelf een pop is. Macneal laat op die manier zien dat Victoriaanse denkbeelden, waarin met name schoonheid hoog in het vaandel staat, een behoorlijk duistere keerzijde hebben. De poppenfabriek benadrukt echter, geheel volgens de huidige tijdsgeest, dat Victoriaanse vrouwen, ondanks hun lage status in de maatschappij, wel degelijk zelfredzaam kunnen zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Eline van der Boog
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
