Magische roman over schots en scheve familieverhoudingen

In Doedelzakspel van Dick van Zijderveld werkt de 29-jarige Anna-Thérèse als historica bij een Documentatiecentrum. Al sinds haar jeugd is zij geboeid door haar familiegeschiedenis. Dit komt door de verhalen over haar betovergrootmoeder Ksenija die, na de geboorte van haar overgrootmoeder, spoorloos is verdwenen. Hoewel Anna-Thérèse Ksenija niet heeft gekend, vindt zij veel troost bij de antieke trekharmonica die zij van haar betovergrootmoeder heeft geërfd. Het muziekinstrument vormt het fundament voor Anna-Thérèses familie. Tenminste, dat is iets wat zij haar hele leven heeft gedacht. Wanneer de jonge vrouw thuis een brief van een advocatenkantoor op de mat ziet liggen, wordt ze geconfronteerd met de onthutsende boodschap dat haar vader niet haar biologische vader blijkt te zijn.

Via advocaat Erik-Jan den Ouden, komt Anna-Thérèse in contact met Gerald MacPherson. Uit recent DNA-onderzoek blijkt hij haar echte vader te zijn en niet Kees Hoogland, de man die haar samen met haar moeder Mary-Ann heeft opgevoed. Gerald is een echte Schot; woest uiterlijk, rossig haar en een klein hartje. Het is in het begin even aftasten, maar al snel kunnen vader en dochter het goed met elkaar vinden. Zo komt ze te weten dat haar moeder plotseling uit Geralds leven is verdwenen, iets wat doet denken aan haar geïdealiseerde betovergrootmoeder. Daarnaast heeft Gerald meer pijnlijk nieuws: binnen de familie is er sprake van een onopgeloste vete tussen de MacPhersons en de familie Ross. Deze vete gaat terug naar de jaren ’60 tijdens een brand in House Ross waarbij Geralds neef, Neil, invalide is geraakt. Neil eist geld en om zijn eis kracht bij te zetten, dreigt hij intieme foto’s van Mary-Ann op internet te zetten. Kon Anna-Thérèse maar achterhalen wat er destijds in House Ross is gebeurd. Maar dat is onmogelijk. Toch?

Doedelzakspel is de derde roman van Dick van Zijderveld. Van Zijderveld deed na zijn studie sociologie wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast was hij hoofdredacteur van literair tijdschrift OpSpraak, redacteur bij Azra Magazine en schrijft hij af en toe stukken over taalkundige onderwerpen. Van Zijdervelds interesse in magisch-realistische verhalen komt in Doedelzakspel duidelijk naar voren wanneer het boek iets over de helft een geheimzinnige koers vaart. Via Gerald raakt Anna-Thérèse betrokken bij een projectgroep die mogelijk het geheim van tijdreizen heeft ontdekt. Anna-Thérèse probeert via een experiment te achterhalen of de schadevergoeding voor Neil rechtvaardig is. Qua materie gaat Doedelzakspel meermaals flink de diepte in. Zo verkent het motieven als lotsbestemming en is er veel ruimte voor esoterie – aspecten van het leven die niet waarneembaar zijn. Vanuit vogelperspectief kijkt de lezer neer op de gebeurtenissen in de roman. Van Zijderveld creëert hiermee psychologische spanning tussen de personages. Dankzij zijn heldere schrijfstijl blijft het boek behapbaar voor lezers die niet thuis zijn in de mystiek.

Omgevingen worden door Van Zijderveld rijk, sfeervol en gedetailleerd beschreven. De statige landhuizen doen, in combinatie met het speuren, denken aan Sherlock Holmes terwijl het tijdreizen in Schotland een associatie met de serie Outlander oproept. Doedelzakmuziek fungeert hierin als symboliek voor iets wat altijd in Anna-Thérèses leven aanwezig is geweest, maar waar ze de reden lange tijd niet van bewust was. Het is zonde wanneer Van Zijderveld het tempo uit het verhaal haalt door de personages zaken openlijk af te laten vragen door middel van een vragenvuur. Ook het nogmaals benoemen van de achternamen van verschillende personages is onnodig. In het begin van de roman verlopen tevens de dialogen wat stijf en formeel; dit gaat ten koste van de vlotte spreektaal. Desondanks is Doedelzakspel een intrigerende roman over familie, liefde en rechtvaardigheid met een magisch-realistische knipoog naar het sciencefiction genre.

*In ruil voor een eerlijke recensie heb ik een recensie-exemplaar ontvangen van de auteur. Mijn recensie van "Doedelzakspel" is ook te lezen op elineschrijfthier.nl.