Meer dan 6,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Familie-epos weeft van turbulente rode eeuw het eeuwige leven

Eline van der Boog 11 december 2024 Hebban Team
Het achtste leven van de Georgische schrijver Nino Haratischwili is een van de meest succesvolle romans van de laatste jaren. Het meer dan duizend bladzijden dikke boek volgt zes generaties van de Georgische familie Jasji tijdens de turbulente twintigste eeuw. Met een buitengewone focus op de maatschappelijke en politieke veranderingen die in Georgië en de rest de wereld toentertijd plaatsvonden, beschrijft ze de geschiedenissen van zeven familieleden. De persoonlijke verhalen zijn opgetekend door Nitsa en opgedragen aan de jongste telg van de familie, de jonge Brilka die door de keuzes van de vorige generaties in Amsterdam verzeild is geraakt. Groots opgezet en doorspekt met filosofieën, sociale ideeën en politieke machten doet Het achtste leven denken aan een lijvige Russische roman. Binnen deze kenmerkende kaders vertelt Haratischwili echter een zuiver Georgisch verhaal. Een epos als een tapijt waarin ‘elke aparte draad [is] weer een apart verhaal’ is. Een indringende familiegeschiedenis die ze heeft ‘te danken aan een eeuw die iedereen heeft bedrogen en misleid (…) aan langdurig verraad, dat als een vloek op mijn familie rustte.’

Haratischwili debuteerde in 2010 met Juja dat als nominatie eindigde voor de prestigieuze Deutscher Buchpreis. Ze werd geboren in Tbilisi en woont en werkt in Duitsland als regisseur en scenarist. Het achtste leven begint bij de geboorte van Stasia Jasji omstreeks 1900. Ze is de dochter van een aanvankelijk eenvoudige chocoladefabrikant. De welvaart van de familie en zijn Willy Wonka-achtige status zijn te danken aan het succes dat hij tijdens zijn leven heeft vergaard door zich op te werken tot meester-chocolatier. Zijn erfenis bestaat niet alleen uit geld, maar Nitsa’s betovergrootvader laat zijn dochters een mysterieus recept na van zijn magische chocola. Dit doet hij met de nodige voorzichtigheid, want hij heeft het geloof opgevat dat zijn kruidige, warme chocola het noodlot tart – en dit generatie op generatie zal blijven doen. Parallel aan dit hardnekkige bijgeloof weeft Haratischwili op chronologische wijze en middels een bijzonder nauwkeurige precisie historische gebeurtenissen door de plot, zoals de Russische Revolutie, de ijzeren machtsuitoefeningen van diverse tsaren, de Oktoberrevolutie onder Stalin, de Tweede Wereldoorlog, de bloederige Georgische burgeroorlog en talloze rellen en demonstraties in de jaren negentig.

Ondanks de omvang leest Het achtste leven bijzonder vlot (dankzij de geweldige vertaling van Elly Schippers en Jantsje Post). Haratischwili stopt de nodige (melo)drama in de verhaallijnen van de zeven leden van de familie Jasji. Van intriges en geheimen tot affaires, ongelukkige huwelijken, geweld en moord. Ieder hoofdstuk begint met een treffende quote, (politieke) leus of songtekst en stelt één familielid centraal waarvanuit de lezer de wendingen in de levens van de overige personages te weten komt. Stasia wordt gaandeweg, ondanks haar visioenen, de steunpilaar van de familie die een hoop leed voor de kiezen krijgt. De tragiek die Christine omgeeft is schrijnend om te lezen en Kostja’s verloren liefde wordt met veel zorg in woorden gevat. Kitty, die werd gedwongen haar leven in het Westen door te zetten en daar succesvol wordt, brengt wat meer lucht in het verhaal. Toch zit ook haar persoonlijke geschiedenis vol zwaarte als het om haar bloedlijn gaat. Het achtste leven maakt indruk en zit sterk in elkaar, maar de enorme omvang kan niet voorkomen dat sommige verhaallijnen wat abrupt eindigen, als de rafelrandjes van een tapijt. Hoe dieper Haratischwili in het verleden graaft, hoe beter de lezer begrijpt waarom Nitsa de noodzaak voelt om Brilka te vertellen, wat haar bloedverwanten hebben moeten doorstaan, waar haar familie vandaan komt en waarom zij na een rode eeuw vol ellende het eeuwige leven verdient.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Eline van der Boog

Gesponsord

Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.

Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.

Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.

In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips

Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips

Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips

Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips

Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.

De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips

Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips

Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips

Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips

Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips

Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips

Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips

Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips

In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips

Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips

Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.

Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips

Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips

Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.

In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips

Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.

Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips