Amerikaanse Droom door de ogen van (migranten)vrouwen

Voor velen staat Amerika symbool voor vrijheid en oneindig veel mogelijkheden. Zo ook voor de Koreaanse kledingontwerpster Mina Lee. In Het laatste verhaal van Mina Lee, de debuutroman van Nancy Jooyoun Kim, vlucht Mina aan het eind van de roerige jaren 80 uit Seoul naar de VS. Ze komt terecht in een armoedig appartement in Koreatown, een wijk midden in het centrum van Los Angeles. Omdat Mina de Engelse taal nauwelijks beheerst, start ze met een simpel baantje als vakkenvuller in een lokale supermarkt. Zolang ze maar hard werkt en haar best doet, verzekert ze zichzelf ervan dat ze haar weg naar boven zal vinden op de maatschappelijke ladder. Maar de Amerikaanse Droom gaat niet voor iedereen op, en Mina moet veel offers maken om die harde realiteit uiteindelijk onder ogen te komen.

Het laatste verhaal van Mina Lee wisselt gedurende de plot tussen twee verhaallijnen, vloeiend vertaald door Ingrid Zweedijk. Vanuit Mina krijgt de lezer een persoonlijk migrantenverhaal voorgeschoteld. De sfeer is beklemmend wanneer Mina in het veelbelovende Amerika compleet in het duister tast door haar taalachterstand en de voor haar onbekende westerse cultuur. Ze kent bovendien een grimmig verleden, dat ze zo goed mogelijk verborgen wil houden. De hoofdstukken vanuit Margot – Mina’s vervreemde, in Amerika geboren dochter – nemen de lezer mee naar het jaar 2014. Wanneer Mina de telefoon niet meer opneemt, besluit Margot schoorvoetend vanuit Seattle een kijkje te nemen bij haar moeder die nog altijd in het Koreaanse district in LA woont. Als Mina dood blijkt te zijn, volgt de lezer Margot tijdens haar spannende zoektocht naar antwoorden.

Jooyoun Kim schrijft met vaart, waarbij ze de hoofdstukken vult met Koreaanse woorden die helaas niet worden toegelicht. De roman zit vol contrasten en de plot snijdt zware, actuele thema’s aan. Zo verkent Het laatste verhaal van Mina Lee de haat-liefdeverhouding tussen moeder en dochter. Mina is in de Koreaanse cultuur blijven steken, terwijl Margot het kansrijke Amerika verheerlijkt en Korea associeert met armoede, oorlog en buitenstaander zijn. Het boek zet herinneringen tegenover toekomstidealen, benadrukt de ongelijke positie tussen vrouwen en mannen, en maakt onderscheid tussen waarheid en leugen. Jooyoun Kim laat de verhaallijnen van Mina en Margot soms heel dicht bij elkaar komen. Op die manier werkt Het laatste verhaal van Mina Lee toe naar een schokkende ontknoping, waarbij Mina’s pijnlijke verleden aan het licht komt, en Margot meer ontdekt over haar afkomst en haar biologische vader.

Het omslag van Het laatste verhaal van Mina Lee toont de rug van een vrouw. Omdat we haar gezicht niet kunnen zien, verwordt het migratieverleden van Mina tot een universeel verslag van veel migrantenvrouwen. Jooyoun Kim benadrukt hoe lastig het voor deze groep vrouwen is om een baan te vinden en door te groeien, terwijl ze tegelijkertijd moeten concurreren met mannen en gebukt gaan onder continue angst om het land uitgezet te worden. Mina’s Amerikaanse Droom vervliegt wanneer ze ziet dat ook in Amerika een vrouw zonder man niets voorstelt. De normen en waarden uit het land dat ze jaren eerder ontvluchtte, kennen geen grenzen:

'Ze vroeg zich af hoeveel vrouwen klem zaten, in rampzalige huwelijken, rotbanen, onmenselijke omstandigheden, simpelweg omdat de wereld er niet op was ingericht om hen op eigen kracht te laten slagen. (…) Een vrouw die haar eigen weg zocht, zou altijd worden verstoten vanwege haar kracht.'

Ook voor Margot gaat het ideaal niet op wanneer ze merkt dat ze benadeeld wordt vanwege haar migrantenroots. Jooyoun Kim eindigt met een hoopvolle boodschap waarmee Het laatste verhaal van Mina Lee ruimte biedt aan hoop, acceptatie en vrijheid voor de volgende generatie vrouwen.