Een mentale zeereis met Léonie Osterrieth aan het roer
Het tij hoog, de maan blauw van Jolien Janzing (1964) verhaalt over de Antwerpse Léonie Osterrieth-Mols. Deze voorname Vlaamse weduwe nam na de dood van haar man Jacques zijn internationale handel in koeienhuiden over. Desondanks lag haar hart bij de kunst, cultuur en (verre) reizen. Om aan haar passie uiting te geven, organiseerde ze in het eind negentiende-eeuwse Antwerpen regelmatig culturele salons waar musici, kunstenaars, schrijvers en ontdekkingsreizigers op af kwamen. Tijdens een van haar salons liep baron Adrien de Gerlache binnen 'met in zijn handen een uit de schaal gebarsten jongensdroom'.
Deze droom was om een reis naar de Zuidpool – Antarctica – te ondernemen. Via de salon probeerde hij genoeg geld bij elkaar te krijgen om zijn expeditie te realiseren. Koning Leopold II had immers al laten weten geen interesse te hebben in het steunen van zo'n hachelijke reis. Op het moment dat Léonie van zijn plan op de hoogte werd gesteld, raakte ze daarentegen direct enthousiast. Het is dan ook het toenemende enthousiasme van deze 'mecenas' dat het mede mogelijk maakte dat De Gerlache in 1897 met zijn crew op het schip Belgica koers zette naar Antarctica.
Het tij hoog, de maan blauw is de nieuwste historische roman van schrijver en journalist Janzing. Ze schreef eerder De meester (2013) en Audrey & Anne (2016) waarin het leven van Audrey Hepburn wordt verweven met dat van Anne Frank. In haar nieuwste roman legt Janzing de focus verrassend genoeg niet zozeer op zeeman De Gerlache. In plaats daarvan brengt Janzing iedere ontwikkeling van de riskante expeditie in verband met Léonie Osterrieth die, ondanks haar reislust, als vrouw gebonden was aan de tijdsgeest en dus geacht werd geen voet aan boord van een schip te zetten om zelf deel te nemen aan een ontdekkingsreis:
'toch had ook zij, de echtgenote van een rijk man, niet naar eigen goeddunken kunnen handelen.'
Als gevolg hiervan komen veel van Léonies zorgen om een goede afloop van de Belgica-expeditie aan bod. We lezen mee met de briefwisseling tussen Léonie en De Gerlache en er wordt veel aandacht besteed aan haar – in die tijd – ongepaste gevoelens voor de ruim twintig jaar jongere ontdekkingsreiziger. Afgezien van een kabbelende start, varen de hoofdstukken in Het tij hoog, de maan blauw vlot langs diverse personages uit het dagelijkse leven van Léonie en verschaft Janzing bovendien meer achtergrondinformatie over de crewleden van de Belgica. Zo komt de lezer meer te weten over de emotionele geofysicus Emile Danco en de sterke ontdekkingsreiziger Roald Amundsen.
Hoewel de lezer door alle informatie wellicht het idee krijgt deel te nemen aan de legendarische expeditie naar Antarctica, zijn de hoofdstukken over de Belgica te kort om echt te worden meegevoerd naar deze kille, barre Zuidpool. Door de afstand die Janzing schept, blijft het bij een mentale reis zoals Léonie deze als achterblijver in werkelijkheid ook heeft gemaakt. Dit is een realiteit die Janzing in Het tij hoog, de maan blauw goed weet te vangen. Voor haar roman heeft Janzing veel archiefwerk verricht en dat komt onder meer terug in de gedetailleerde beschrijvingen van het eind negentiende-eeuwse Antwerpen, de etiquette en klederdracht. Op die manier reist de lezer beslist honderdtwintig jaar terug in de tijd – maar wel met Léonie Osterrieth aan het roer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Eline van der Boog
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
