Beklemmende roman over verbinding, vervreemding en verwantschap

Tegelijkertijd met het verlaten van haar ouderlijk huis heeft Saar haar geboortedorp definitief vaarwel gezegd. 'Ik kan niet meer terug', is wat zij tegenover haar vriendin Fosse stellig beweert. De titel Hier zijn is niet de bedoeling valt in de roman van Lauranne van Grinsven dan ook snel op zijn plek. Maar wanneer Saars opa Gert overlijdt, is het de bedoeling dat zij wél weer terugkeert naar het Brabantse dorp waar iedereen elkaar (her)kent. Dit betekent dat ze haar zorgvuldig opgebouwde leven voor even achter zich moet laten. Het betekent ook dat ze haar familie, die ze eigenlijk nauwelijks kent en die daardoor niet bepaald hecht voelt, onder ogen moet komen. Saar wil haar vriendin niet bij haar problemen betrekken en vertrekt zonder Fosse om een volle week bij haar oma te logeren. Een besluit dat eveneens voortkomt uit een hardnekkige karaktertrek: '"Waarom heb ik ooit ja gezegd?" zegt ze. "Omdat jij zo bent (…) Daar kun je niks aan doen. Dat zit in je."' Wat volgt is een beklemmende week waarin oude patronen na jaren weer de kop op steken.

Want van rustig rouwen om haar opa komt eerlijk gezegd niet veel terecht. Het is Saars moeder Els en 'het beest' dat zich in haar verschuilt, die zich allebei vrijwel direct in haar hoofd weten te nestelen. Te midden van haar vervreemde familie, denkt Saar terug aan haar leven vroeger thuis. Haar moeder bij wie ze altijd op haar tenen moest lopen. Die de woorden van haar dochter uit het verband trok waardoor Saar wel de moederrol op zich moest nemen. Ze denkt terug aan de keren dat Els dreigde met zelfmoord, een excuus om voor elk (ingebeeld) obstakel weg te lopen. Hierdoor lijkt het weleens alsof Saar vooral rouwt om haar moeder. Of eerder: het gevoelsmatige gebrek aan een moederfiguur, want Els heeft zich nooit echt als een moeder gedragen. Saars afstandelijke vader Johan, de provocerende oom Rob en de nauwelijks bestaande band tussen haar zus Janne en broer Jens, maken haar verblijf er niet makkelijker op. En dan is er ook nog Fosse, die Saar laat twijfelen tussen eerlijk zijn of zich blijven afsluiten.

Hier zijn is niet de bedoeling is de debuutroman van Van Grinsven die Creative Writing studeerde aan ArtEZ. Van Grinsven verstopt zich niet achter veel metaforen, maar schrijft onomwonden over een familie die totaal onthecht is. Meeslepend is de roman niet. De reden dat de lezer genoodzaakt wordt door te lezen, is de onheilspellende sfeer die Van Grinsven van begint tot eind weet vast te houden. Door te schrijven vanuit de derde persoon schept ze afstand tussen de lezer en de personages in het boek. De rauwe en realistische beschrijvingen zorgen er vervolgens voor dat de gebeurtenissen zich toch dicht op de huid afspelen. Het over en weer zwijgen, overreageren, en het vervallen in oude gedragingen vormen het boek tot een spanningsveld waarin coping mechanismen, parentificatie en het beklemmende dorpsleven treffend worden ontleed. Hier zijn is niet de bedoeling is een pijnlijke roman over verbinding en vervreemding, maar bovenal over het onvermogen om jezelf helemaal los te maken van je familie.