Roman over kunstroof omspant vier generaties vrouwen

Hannah is 27, woont in Berlijn en werkt aan haar proefschrift. Iedere week bezoekt ze haar oma Evelyn die in een verpleeghuis woont. Evelyn is een gesloten vrouw die nooit over haar verleden praat. Als er op een dag een brief van een advocatenkantoor in Israël binnenkomt, wil Evelyn niets met de inhoud ervan te maken hebben. Hannah krijgt de brief in handen, en ontdekt dat haar grootmoeder erfgename is van een kostbare, maar verdwenen, kunstverzameling. Met nauwelijks aanknopingspunten – Hannahs moeder Silvia leeft niet meer – wordt Hannah gedwongen om haar oma dan toch eindelijk aan het praten te krijgen.

Jonge vrouw in blauw bij avondlicht is de nieuwste roman van Alena Schröder en werd door Lucienne Pruijs vertaald uit het Duits. Schröder werkt als freelance journalist in Berlijn voor onder meer Süddeutsche Zeitung Magazin en Die Zeit, en schreef verschillende non-fictieboeken en romans. Jonge vrouw in blauw bij avondlicht is gebaseerd op haar eigen familiegeschiedenis. Aan de hand van vier verhaallijnen volgt het boek de bewogen levens van vier Duitse vrouwen uit verschillende generaties. Schröder weet daarmee bijna de hele vorige eeuw tot aan het heden te omspannen.

Deze vier verhaallijnen wisselen elkaar gemakkelijk af. De roman springt bovendien moeiteloos heen en weer door de tijd. Zo draait een groot deel van het boek om het leven van Senta, de moeder van Evelyn, die binnen een armoedig gezin is opgegroeid. Vanuit een ongelukkig huwelijk met ex-luchtmachtpiloot Ulrich, vertrekt zij naar Berlijn waar ze de Joodse journalist Julius Goldmann ontmoet. Zijn vader Itzig Goldmann handelt in kunst; werk waar hij mee moet stoppen zodra de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Het leven van Evelyn wordt gekenmerkt door de afwezigheid van haar moeder Senta. Silvia kampt met een ziekte, en Hannahs promotieonderzoek schiet niet echt op. Terwijl deze laatste steeds dieper haar Joodse geschiedenis induikt, houdt zij er bovendien een ongezonde relatie op na met haar promotor en leert zij de keerzijde van de academische wereld kennen.

Jonge vrouw in blauw bij avondlicht leest vlot en de jaren 20 tot en met 70 van de vorige eeuw komen door Schröders pen helemaal tot leven. Centraal in de roman staat een schilderij van Vermeer waar ook de titel van het boek naar verwijst. Itzig Goldmann heeft in nazi-Duitsland niet alleen moeten stoppen met zijn kunsthandel, zijn kunst werd tevens door de nazi’s gestolen. Schröder snijdt hiermee een pijnlijk onderwerp aan waarin zij duidelijk maakt dat restitutie van de geroofde kunststukken aan de rechtmatige eigenaren enkel mogelijk is als de familiegeschiedenis helder is. Hoewel het verhaal enkele plotwendingen bevat, blijft het verloop enigszins voorspelbaar. De personages worden niet genoeg uitgediept en drijven hierdoor aan de oppervlakte. De spanning rondom Hannahs familieonderzoek wordt zorgvuldig opgebouwd. Het is jammer dat de ontknoping vervolgens niet is wat je als lezer ervan had verwacht of gehoopt. Dit neemt niet weg dat Jonge vrouw in blauw bij avondlicht een urgente roman is die over belangrijke onderwerpen gaat die niet in de vergetelheid mogen raken.