Representatieve roman combineert literatuur en games
In Morgen en morgen en morgen van Gabrielle Zevin ontmoeten Sadie Green en Sam Masur elkaar in een ziekenhuis. De joodse Sadie is daar om haar zus Alice te bezoeken die aan een goed te behandelen vorm van kanker lijdt. Sam verblijft er als patiënt na een traumatisch ongeval. Het is midden jaren 80 en om de tijd te doden spelen de jonge tieners videogames. Terwijl ze zich verliezen in de wereld van Super Mario Bros. kruipt Sam, die sinds zijn auto-ongeluk geen woord meer heeft gezegd, langzaam als een Koopa uit zijn schulp. Ondanks de hechte band die ze opbouwen, wordt hun vriendschap geplaagd door vergissingen. Er volgt een pijnlijke breuk waarna Sadie en Sam elkaar pas weer spreken als ze studeren aan MIT en Harvard. Hun passie voor games is in de tussentijd nog meer gegroeid. Sadie is vastbesloten om zich als vrouw te doen gelden in de door mannen gedomineerde game-industrie. Sam droomt ervan om een spel te ontwerpen. Ze besluiten een ambitieuze samenwerking aan te gaan: het maken van een eigen videogame.
'Morgen en morgen en morgen omspant ruim twintig jaar vriendschap tussen Sadie en Sam.' – Recensent Eline
Met behulp van Sams kamergenoot, acteur en producent Marx Watanabe, wordt hun eerste game Ichigo een regelrecht succes. Ze starten een eigen bedrijf onder de naam Unfair Games en produceren vervolgens meerdere spellen. Net zoals je in een videogame niet zomaar het volgende level haalt, gaat ook dit niet zonder slag of stoot. In haar vijfde roman Morgen en morgen en morgen duikt Zevin diep in de gecompliceerde levens van Sam en Sadie. Invoelend ontleedt ze op minutieuze wijze de trauma’s uit Sams jeugd. Meeslepend vertaald vanuit het Engels door Gerda Baardman, komt de lezer meer te weten over Sams lichamelijke beperking, zijn Koreaans-joodse roots en diepgravende overpeinzingen over hoe zijn band met Sadie nu precies in elkaar steekt. Sadie worstelt op haar beurt met haar lastige positie in de gamewereld en Sams ondoorgrondelijke aard. Ze vindt het bovendien moeilijk te verteren dat Sam alle eer krijgt voor hun games terwijl die vaak het gevolg zijn van háár creatieve uitspattingen. De persoonlijke problemen stapelen zich op en wortelen zich langzaamaan in het werkleven van dit ambitieuze gameduo.
Morgen en morgen en morgen omspant ruim twintig jaar vriendschap tussen Sadie en Sam. Zevin bouwt daaromheen een wereld waarin Shakespeare, Emily Dickinson en Murakami moeiteloos verweven worden met de game-industrie. Ze behandelt bekende en minder bekende games, en werkt enkele fictieve spellen levensecht uit. De auteur deinst daarbij niet terug voor de technische kant, waardoor zaken als programmeren, coderen en het gebruik van diverse engines aan bod komen. Hoewel het verhaal zo nu en dan eens kabbelt, speelt de alwetende verteller met de chronologie van de gebeurtenissen waardoor de lezer soms meer weet dan de personages.
Thema’s als creativiteit, ambitie, vriendschap, afkomst en de schrijnende vooroordelen die in de Amerikaanse game-industrie heersen, worden afgewisseld met het onvermogen van Sadie en Sam om offline écht met elkaar te communiceren. De lijn tussen de realiteit en de fictieve gamewereld wordt meermaals flinterdun wanneer ze elkaar proberen te begrijpen door hun gevoelens in games te verwerken. Maar het echte leven biedt slechts 'non-playable characters' (NPC’s). Hier is niet alles bestuurbaar via een controller, een 'morgen en morgen en morgen' (een citaat dat Zevin heeft ontleend aan Macbeth) niet vanzelfsprekend. Je kunt niet eindeloos opnieuw beginnen, het is niet: 'als je hem nog een keer speelt, win je misschien.' En met deze donkere onderlaag weet Zevin, in navolging van The Wave van de Japanse prentkunstenaar Hokusai die de cover siert, de lezer te overweldigen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Eline van der Boog
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
