Ontroerende jeugdroman belicht het persoonlijke proces van rouw en verlies

Na de tragische dood van Sebas valt Sammies gezin steeds meer uit elkaar. Omdat haar ouders gaan ‘proefscheiden’ woont haar moeder samen met zus Wies sinds kort in een huis in de stad. Sammie is bij haar vader blijven wonen, die een bloembollenbedrijf runt op het platteland. Hoewel ze een hekel heeft aan de stad, voelt Sammie zich verraden. Waarom konden ze niet gewoon met z’n vieren in één huis blijven wonen? De afwezige blik in de ogen van haar vader, de zwijgzame momenten aan tafel en de weinig spraakzame Ome Obbe maken het er voor Sammie niet makkelijker op. Tijdens een nachtelijke fietstocht ontmoet Sammie Toon. Net als zij kampt hij met problemen in zijn gezin; zijn broer Jesse is uit huis gezet en leeft op straat. De twee jonge tieners ontpoppen zich in Nachtfietser van Brenda Heijnis tot redders die alles in werking stellen om het leven van hun gezinsleden beter te maken en hun families te lijmen. Maar is dat wel mogelijk? En misschien nog wel belangrijker: willen hun dierbaren wel ‘gered’ worden?

Heijnis debuteerde in 2017 met dichtbundel Waar de wind waait. Nachtfietser is haar nieuwe boek. Hoewel de titel suggereert dat het verhaal draait om heimelijke, nachtelijke escapades, speelt er veel meer. Deze emotie is vanaf het begin goed voelbaar en Heijnis neemt de tijd om de gebeurtenissen langzaam aan de lezer te ontvouwen. Het verhaal werkt toe naar een emotionele herinnering in cursief die een ander licht werpt op wat je tot dan toe gelezen hebt. Je begrijpt ineens waarom personages zich op een bepaalde manier gedragen en waarom Sammie zich – bijna angstvallig – behulpzaam opstelt. Deze kennis zorgt ervoor dat je als lezer nog meer meeleeft en niet alleen Sammie, maar ook Toon wilt waarschuwen voor het uitvoeren van hun goedbedoelde plannen. Nachtfietser doet enkele clichés teniet wanneer de twee jonge tieners in contact komen met een groepje daklozen waar ze veel van leren. Sammie ervaart de warmte waar ze naar heeft verlangd, maar die thuis is bekoeld en Toon leert inzien waarom zijn broer hem ontwijkt.

Het verhaal werpt lichtbundels op thema’s als (complexe) rouw, vriendschap, schuldgevoel, familiebanden en armoede. Situaties en mensen zitten vaak anders in elkaar dan we denken en in het boek komen verschillende kanten van de personages aan bod. Zo is de afwezigheid van Sammies vader geen onverschilligheid, zit er achter Ome Obbes afstandelijke houding een betrokken man verstopt en is Sammies broer minder rebels dan gedacht. Door de zorgvuldige opbouw bevat Nachtfietser een kwetsbaar verhaal dat de lezer onverwachts diep weet te ontroeren. Het biedt inzichten voor kinderen (maar ook volwassenen) die zich een reddersrol hebben eigen gemaakt. Iets of iemand anders beter maken begint met goed zorgen voor jezelf: ‘Niet zoveel voor een ander denken.’ Te midden van de tulpenvelden doet het treffende open einde denken aan een bloembol: de personages hebben alle groeistoffen in zich en zullen, ongeacht de externe omstandigheden, na het omslaan van de laatste bladzijde ieder op hun eigen tempo gaan bloeien als de tijd daar is.