Zowel vorm als inhoud raakt het spoor bijster

T2 Trainspotting – in 2002 reeds verschenen onder de titel Porno – is het langverwachte vervolg op Trainspotting van Irvine Welsh (1958). De vier Schotse junks Spud, Renton, Begbie en Simon Williamson, ook wel bekend onder de naam Sick Boy, zijn ondertussen tien jaar ouder en nog steeds wordt hun leven beheerst door geld, seks, drank en drugs.

Wanneer Simon op het idee komt om een pornofilm te regisseren, maakt deze beslissing veel gevoelens van wrok tussen de vier mannen los. De productie van de amateurfilm zorgt er niet alleen voor dat hun paden kruisen, maar zet tevens hun verhoudingen op scherp. Geleidelijk aan wordt duidelijk dat ze alle vier elkaar wel iets verschuldigd zijn en dat deze rekeningen uit het verleden in de tien jaar die zijn verstreken nog altijd niet zijn vereffend, maar ook niet zijn vergeten.

Irvine Welsh verkreeg bekendheid met zijn debuutroman Trainspotting. Het cultboek werd succesvol verfilmd door Danny Boyle en ook T2 Trainspotting is inmiddels verfilmd. Welsh raakte vanaf zijn zestiende verzeild in de Londense punkscene, een duistere wereld waarin de personages in zijn roman zich ook bevinden. In een directe en zeer grove schrijfstijl beschrijft Welsh in T2 Trainspotting de gebeurtenissen van de vier junks en laat deze verhaallijnen elkaar onopvallend afwisselen. Het mannelijke woordgeweld vloeit over de pagina’s, waarbij de lezer enkel aan de hand van verschillende stopwoorden de afzonderlijke personages van elkaar leert onderscheiden.

Aan de verhaallijnen van de vier junks wordt vervolgens het perspectief van Nikki Fuller-Smith toegevoegd – een vijfentwintigjarige studente televisiewetenschappen die in haar vrije tijd een dubieus bijbaantje heeft als masseuse in een sauna. Simon ziet in Nikki een geschikte kandidaat voor zijn filmproject en Nikki werkt hier, in afwisselende hoofdstukken, maar al te graag aan mee. Ze voelt zich met haar vijfentwintig jaar niet de jongste meer en adoreert in het geheim haar zes jaar jongere kamergenootje Lauren – een preuts meisje dat Nikki’s losbandige levensstijl openlijk veracht. De verhaallijn van Nikki, maar vooral de weerstand van Lauren, bieden het boek een dynamisch en verfrissend tegenwicht voor de overwegend mannelijke visies binnen de roman.

De gebeurtenissen volgen zich in dit bijna vijfhonderd pagina’s dikke boek razendsnel op. Welsh weet een bepaalde mate van herhaling in zijn roman niet te vermijden, maar probeert deze toch te omzeilen door lachwekkende dan wel weerzinwekkende plotwendingen in te brengen die de groeiende ‘rush’ uit het verhaal halen en waar zowel de personages als de lezer steeds weer even van moeten bijkomen. In een boek waarin de hoofdpersonen herhaaldelijk hun verslavingen stillen door het slikken, roken, injecteren en drinken van uiteenlopende middelen, vullen vorm en inhoud elkaar op symbolische wijze dan wel weer goed aan.

Wie langs Welsh’ vulgaire schrijfstijl heen durft te kijken ziet dat T2 Trainspotting vol zit met ironie en zwarte humor. Daarnaast weet hij met een scherpe, psychologische blik Simon’s gekrenkte ego, Nikki’s quarter-life crisis, Renton’s sluwheid, Spud’s verlatingsangst en Begbie’s agressie treffend te schetsen. Desalniettemin zijn de schrijfstijl en de thema’s in dit junkiedrama zeker niet voor iedere lezer weggelegd.