Ingrijpend familieportret verpakt als roman
‘Onze familie mocht dan Joods zijn, maar dat merkte je nergens aan,’ benadrukt Judith Fanto (1969) aan het begin van haar doeltreffende debuutroman Viktor. De relieken in huis – de negenarmige chanoekia, de Estherrol en de sidoerim – worden gezien als niets meer dan toevallige erfenissen van de Weens-Joodse familie Rosenbaum die tijdens de Tweede Wereldoorlog van Oostenrijk naar Nederland vluchtte. ‘Hoewel ik me er al vroeg van bewust was dat wij Joods waren, begreep ik niet wat het betekende,’ gaat Fanto verder. En zo begint het verhaal van Fanto’s alter ego Geertje van den Berg, die tijdens haar studententijd in Nijmegen stiekem de familiearchieven induikt en haar ouders de stuipen op het lijf jaagt door ‘Joods te gaan doen’.
Fanto wisselt in Viktor twee verhaallijnen af. Het verhaal over Geertje – die later in het boek niet onwillekeurig Judith zal heten – speelt zich af in het studentikoze Nijmegen van 1994. Als tweedegeneratie oorlogsgetroffene wil zij uitzoeken waarom haar familie altijd zo geheimzinnig heeft gedaan over hun Joodse identiteit. Ze sluit zich aan bij de joodse gemeente in Nijmegen, waar ze voor het eerst in haar leven echt in contact komt met de Joodse religie en spijswetten. Ondertussen speurt ze in het geheim haar grootmoeders zolder af op zoek naar bruikbare documenten met waardevolle informatie over haar Joodse familieleden.
De tweede verhaallijn situeert Fanto rondom de familie Rosenbaum. In het Wenen van 1938 grijpt Hitler op dat moment de macht. Onder leiding van de SS krijgt de familie steeds meer te maken met Jodenhaat. Fanto richt haar aandacht in het bijzonder op de rebelse Viktor Rosenbaum. De jongeman wordt beschouwd als het zwarte schaap van de familie door zijn rokkenjagerij en kortstondige baantjes. Hij is een schande voor de intellectuele Rosenbaums, die studeren, goede banen hebben en (het liefst) naar Gustav Mahler luisteren. Maar Viktor heeft lak aan regels en autoriteit. Daar staat tegenover dat hij voor zijn dierbaren door het vuur gaat. Tijdens de Anschluss is hij dan ook degene die de familie Rosenbaum met zijn vastberaden vindingrijkheid helpt te vluchten.
Fanto baseerde Viktor op de waargebeurde familiegeschiedenis van haar eigen Weens-Joodse familie. De twee verhaallijnen komen samen in oudoom Viktor, aan wie de familie uiteindelijk veel te danken heeft. Het debuut is in zekere zin een ode aan hem en aan familiebanden in het algemeen. Viktor hanteert daarnaast thema’s als identiteit, het gevoel van thuishoren, liefde en vriendschap. Het boek bevat krantenstukken en een gruwelijk verslag van de deportatie naar een vernietigingskamp. Deze doen het waarheidsgehalte van deze verrassende debuutroman omhoogschieten.
Ook niet geheel onbelangrijk: Fanto hanteert van begin tot eind een vlotte schrijfstijl waardoor dit ingrijpende familieportret wegleest als een historische roman. Het is bovendien aardig hoe Fanto familiefavoriet Mahler subtiel in de opbouw van haar boek laat resoneren, zoals het verhaal dat na de laatste bladzijde ook nog even in het hoofd van de lezer doet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Eline van der Boog
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
