Teveel eenheid in verscheidenheid
De VSB Poëzieprijs is één van de belangrijkste prijzen voor Nederlandstalige poëzie en wordt toegekend aan de schrijver van de beste Nederlandstalige dichtbundel van het voorgaande jaar. De prijs is voor het eerst toegekend in 1994. Dit jaar werd de prijs toegekend aan Hester Knibbe voor haar bundel Archaïsch de dieren. Vanzelfsprekend zijn er een aantal gedichten uit haar bundel terug te vinden in De 100 beste gedichten, gekozen door Peter Vandermeersch voor de VSB Poëzieprijs 2015. Knibbe is daarmee één van de vijfendertig dichters waarvan één, maar meestal meerdere gedichten in de bundel terug te vinden zijn.
De samensteller, Peter Vandermeersch, had keuze genoeg vertelt hij in het voorwoord: "Wie last heeft van doemgedachten over ontlezing, het einde van het boek of van de literatuur als instituut, is van harte uitgenodigd om eens mee te kijken naar 107 bundels die de jury in de loop van het jaar kreeg toegestuurd. Ze vormden, zo bleek toen ik ze samen op een erg wankele stapel legde, een poëziebergje van 87,5 centimeter hoog."
Mensen die je misschien kent van Frouke Arns is één van de vijfendertig bundels waaruit Vandermeersch geput heeft. De Nijmeegse stadsdichter levert het openingsgedicht dat voorzien is van de toepasselijke titel Woorden Proeven:
Je zei me ooit dat elk woord
in blik of hout is te verdelen
dat liefde blik is en lust hout.
Je zag ook kleur waar anderen
slechts een letter zagen:
de a was rood, de g lichtgroen
de p een donkerpaars.
Maar nu je mij dan ook nog zegt
dat spraak voor jou een smaak heeft,
dat jij bij boek kaneel, bij lamp banaan
en bed een mandarijn proeft
dan denk ik ja, zo kan-ie wel weer,
jij houten blauwe peer.
Het is niet toevallig dat een gedicht van Frouke Arns als eerste in de bundel staat, omdat de dichters op alfabetische volgorde van achternaam zijn opgenomen. Wat wel toevallig is, is dat dit gedicht zo uitstekend vertelt wat deze dichtbundel bevat: poëzie die je over je tong kunt later rollen om al proevend te onderzoeken welke gedichten het beste smaken. Sommige gedichten smaken naar rode grapefruit, andere doen denken aan gesuikerde havermoutpap of verstandige cornflakes en een doodenkele blijft als een scherpe witte visgraat in je keel steken, zoals onderstaand gedicht van Erik Solvanger:
We denken dat onheil van ver komt, agressief
op je deur klopt, je huis binnendringt, alles vernielt.
Maar het ligt in je bed, aan je voeteneinde te rusten.
Als je in slaap valt, kruipt het langzaam omhoog,
krult zich in de holte van je navel, nestelt zich in je.
Als je wakker wordt, heb je geen honger meer,
geen dorst, liggen je dromen diep in je schedel
verscholen, te lui om zich nog te roeren.
Hoewel de verscheidenheid aan dichters groot is, zijn er weinig dichters of gedichten die eruit springen, weinig gedichten die pijn doen of tot op het bot ontroeren. Er staan mooie gedichten in van Piet Gerbrandy, Els Mors, Peter Verhelst, tedere, kleine gedichten van Kreek Daey Ouwens, maar te weinig gedichten die prikken, prikkelen, sarren, voor het hoofd stoten of wakker schudden. Krijn Peter Hesselinks Identificatieplicht of bovenstaand gedicht van Solvanger komen daar nog het dichtst bij in de buurt en doen wat ze moeten doen: ze smaken naar meer.
Er staat één wereldgedicht in: een gedicht van beeldend kunstenaar en schrijver Michael Tedja uit zijn bundel Tot hier en verder. Het zou een fijne afsluiter, het toetje van de bundel zijn geweest, maar vanwege de achternaam van de dichter kon dat helaas niet. De titel luidt enigszins spottend Zo is het een wereldgedicht, en het gaat inderdaad verder dan hier:
En doe kalm
de deur dicht.
Zon ontwikkelt het afweermechanisme
en veranderen de coördinatiepunten.
Zo wordt de grote ruimte ontsloten
en is het de wereld van het grote gebaar.
Zo is het een wereld verbonden met de wereld
en is het de wereld van de wereldverbeteraar.
Zo is het een wereld die kan manipuleren en verdraaien.
Zo is het een wereld die breekt met de wereld in een vacuüm.
Uren, dagen, weken, maanden, jarenlang schaven.
Totdat louter de handeling, de beschaving rest.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
