Het is NIET alleen de economie, sufferd!
Tijdens een interview in 2009, toen het boek in Tsjechië al een bestseller was, antwoordt Sedláček op de vraag of hij met het boek duidelijk wil maken dat economie niet alleen over cijfers en mathematische modellen gaat:
Ja, de economie is een prachtig gebied. Het gaat vooral over de manier waarop mensen zich gedragen en tot elkaar verhouden. Ik ben op zoek gegaan naar een spiegel, omdat het anders te moeilijk en onuitvoerbaar zou zijn. Daarom gebruik ik de verhalen uit het Oude Testament en uit Mesopotamië als hulpmiddel. Deze mensen maakten ongeveer hetzelfde mee als wat wij meemaken. Wij gebruiken nu voornamelijk de wiskunde en een wetenschappelijke, rigoureuze aanpak om de wereld om ons heen uit te leggen[...]
"Daarom heb ik geen enkel cijfer opgenomen in dit boek. De bladzijden zijn van voor naar achteren genummerd. Dus het begint met -368, alleen maar om duidelijk te maken dat een cijfer iets is dat wordt gemaakt door onze samenleving, een construct, een product dat ons kan dienen en ons zou moeten dienen, maar soms verblindt het ons ook als de enige manier waarop we nog rond kunnen kijken, is door middel van cijfers en de statistieken. Soms zijn cijfers nuttig, soms niet en kan ze zelfs misleidend zijn.
Helaas is de nummering van de bladzijden in de Nederlandse versie (vertaling van de Engelse versie van het boek dat in 2011 uitkwam) niet overgenomen van het origineel. Belangrijker is echter dat het boek niet fantastisch geredigeerd is; het bevat relatief veel kromme zinnen en spelfouten. Dat neem ik niet mee in de beoordeling van het boek, want het gaat mij alleen om de inhoud, om wat Sedláček vertelt en beweert.
In deel 1, De economie in de Oudheid - die bij Sedláček wel wat erg lang doorloopt - besteedt Sedláček aandacht aan achtereenvolgens het Gilgamesj-epos, het Oude Testament, het oude Griekenland, het christendom, Descartes, Bernard Mandeville om te eindigen met Adam Smith, de 'smid van de economie'. Sedláček tracht met deze 'spiegels' aan te tonen dat de economie als wetenschap niet op zich staat en zeker niet, zoals sommige economen graag willen (doen) geloven, waardevrij is, maar nauw verbonden is met filosofie, mythes, religie, antropologie, en kunst. Economie staat niet los van de samenleving, kan niet los gezien worden van cultuur en is (dus) niet en nooit waardevrij. Ook al zou onze huidige minister van financiën, Jeroen Dijsselbloem, dat nog zo graag willen en *gelooft* hij dat zelf wel.
Sedláček tracht in Deel 2, Ketterse ideeën, onder andere aan te tonen dat er geen Homo Economicus bestaat (in april nog onderwerp van een aflevering van Freakonomics radio Should We Really Behave Like Economists Say We Do?) en dat het idee dat alles te reduceren is tot cijfers en modellen niet alleen niet klopt, maar gevaarlijk fout is. Hij illustreert dat door economische modellen te vergelijken met natuurkundige modellen en de wijze waarop deze toegepast worden. Hij kiest niet voor niets natuurkunde, natuurlijk, want als er iets is waar economen naar streven dan is het wel dat economie als net zo hard, zuiver en exact beschouwd wordt als natuurkunde. Door modellen als steigers voor te stellen die helpen bij het bouwen van een prachtige kathedraal, toont Sedláček ondubbelzinnig aan dat de Natuurkundige kathedraal overeind blijft en nog eeuwen gebruikt én bewonderd wordt, terwijl de Economische kathedraal bij het minste geringste in elkaar zakt als een plumpudding.
De economie van goed en kwaad is een fascinerend, tot overpeinzingen aanzettend, interessant boek dat duidelijk maakt, voor zover daar nog twijfels over bestaan, dat mensen, de hemel zij dank!, lang niet allemaal zoals de bijen van Mandeville zijn, dat de 'onzichtbare hand van de markt' niet de vervanger van god is, en dat ethiek en economie niet los van elkaar kunnen en vooral niet mógen worden gezien. Of, zoals hij het zelf verwoordt interview:
I mean the word ‘ethics’ has become a bad word, a rude word. And yet, economics started as an ethical discourse. Adam Smith was a moral philosopher, David Hume, Thomas Malthus and others were chiefly moral philosophers. And this is where economics was born. Today we try to get away from this cradle, from this origin of the discourse, and it can lead to very dangerous situations.
En dus mag niemand uit The Wealth of Nations citeren zonder dat citaat te omringen en te ondersteunen door minimaal twee citaten uit The Theory of Moral Sentiments. Niemand. Vind ik.
Zie ook: Luchtweerstand of Hoe Brian dankzij Annejet de kans kreeg te illustreren wat het verschil is tussen economische modellen en de realiteit.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
