Bijna 1000 pagina's fascinerende kronkeligheid
Soms is het onmogelijk om in een recensie recht te doen aan een boek, zoals in het geval van De Jacobsboeken van Olga Tokarczuk (1962), omdat het niet alleen onmogelijk is om het van de bladzijden af kronkelende levensverhaal van Jacob Lejbowicz, later Jacob Frank geheten, op wat voor manier dan ook samen te vatten, maar vooral omdat de wijze waarop Tokarczuk dat verhaal vertelt letterlijk onbeschrijflijk fraai is:
"En aangezien de woestijn de enige plek ter wereld is waarin de tijd omdraait, een lus maakt en in grote sprongen vooruitschiet als een vette treksprinkhaan, kunnen sommige ogen daar inzicht krijgen in de toekomst. En precies zo ziet Jenta’s blik Nachman: Nachman is al oud, kurkdroog en gebocheld.Hij zit bij een klein raam waar niet veel licht door naar binnen valt, uit de dikke muren stroomt kou. Zijn hand die de pen vasthoudt trilt merkbaar. In een kleine zandloper die naast de inktpot staat sijpelen de laatste zandkorrels: het einde ervan is al dichtbij, maar Nachman schrijft nog steeds."
Aan het woord is Nachman Samuel ben Lewi van Busk, schrijver en volgeling van Jacob Frank, een 18de-eeuwse Litouws-Joodse koopman en later religieus leider, die ervan overtuigd is een reïncarnatie te zijn van de zeventiende-eeuwse messias Sabbatai Zevi én aartsvader Jacob. Overal sjouwt Nachman zijn schrijfgerei met zich mee in een plat houten kistje dat ook als schrijftafel kan dienen. Nachman schrijft alles op tot groot ongenoegen van Frank, die niets opheeft met woorden: “Je kunt beter met je ogen zien dan met woorden spreken. Wij hebben geen behoefte aan slimmeriken. Als ik zie dat je schrijft, sla ik je op je gezicht om je weer nuchter te krijgen.” Nachman trekt zich daar niets van aan en schrijft afwisselend aan zijn hoofdwerk Het leven van de Allerheiligste SJabtai Tsvi en nog stiekemer, op restjes papier aan zijn Restjes, ofwel over hoe uit de vermoeidheid na een reis een verhaal ontstaat.
Nachman is lang niet de enige stem in dit boek, want onder andere rabbijn Rappaport, diverse bisschoppen - waaronder de gokverslaafde Soltyk, de van hoge geboorte zijnde, uiterst geestige mevrouw Kossakowski en haar mannelijke evenknie de edelman Moliwda zijn regelmatig aan het woord. En dan is daar nog Jenta. De oude Jenta, die gezond en wel samen met haar kleinzoon Izrael en zijn vrouw Sobla, uit Korolówna vertrok naar Rohatyn om een bruiloft bij te wonen, maar onderweg steeds zieker werd en bij aankomst in Rohatyn nog nauwelijks in leven blijkt. Zwevend tussen leven en dood is zij overal, ziet ze alles, hoort ze alles en vertelt ze alles: over armoede, magie, hebzucht, groteske grandioosheid, religie, modder en smerigheid, geweld, mist, groteske (schijnheilig)heid, oplichters, en armoede, armoede, armoede, onafzienbare, onontkoombare armoede.
"Daarnaast slijpt een oude man messen alsook allerlei sikkels en zeisen. Zijn werkplaats bestaat uit een stenen wiel dat aan zijn hals is bevestigd. Als hij iets te slijpen krijgt zet hij een primitieve houten stellage op de grond: enkele leren riemen maken hiervan een simpele machine waarvan het met de hand in beweging gezette wiel de metalen lemmets likt. [...] Met zijn beroep verdient hij nauwelijks een grijpstuiver. Misschien dat hij zich met behulp van dat wiel ooit nog eens in de rivier kan verdrinken, dit is nog een voordeel van dit beroep."
De Jacobsboeken, zich afspelend op de grens tussen het hedendaagse Oekraïne en Polen, is een levendig, kronkelig, gedetailleerd, tragisch-grappig ooggetuigenverslag van het leven van joden en katholieken, in een onzekere tijd vol pogroms en oorlogen, waar Jacob Frank misbruik maakte van het meer dan heftige verlangen naar bevrijding van die aardse diepzwarte, onontkoombaar lijkende ellende. Het is eigenlijk een gruwelijk boek, maar zo rijk aan verhalen, zo fascinerend en vooral levendig verteld, en niet te vergeten minstens zo prachtig vertaald door Karol Lesman, dat je blijft lezen, uur na uur, dag na dag totdat de pagina’s, helaas en onherroepelijk, op zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
