Subliem in zwartwit

Een boekverfilming loopt vaak uit op een teleurstelling omdat er bijvoorbeeld te veel van het verhaal is weggelaten of omdat de personages anders zijn - uiterlijk én in lichaamstaal - dan je je had voorgesteld. Dat gevaar loop je ook met een verstripte versie van een boek. Maar Manu Larcenet durfde het toch aan om Het verslag van Brodeck van Philippe Claudel, gepubliceerd in 2007, opnieuw te vertellen. Op zijn eigen manier, want Larcenet pakt het anders aan dan Dick Matena bij onder andere De avonden van Gerard Reve of Kaas van Willem Elsschot en andere (inter)nationale klassiekers. Larcenet neemt de tekst niet integraal over en maakt daar tekeningen bij, nee, Larcenet maakt zijn Verslag van Brodeck, en dat begint zo:

Een man, Brodeck zoals later zal blijken en de lezer van het oorspronkelijke Verslag zal vermoeden, loopt door het bos en bereikt uiteindelijk een herberg waar zich een massa mannen heeft verzameld. Dat daar, in die herberg, niets vrolijks valt te verwachten wordt al vanaf de eerste pagina aangekondigd in tekeningen die uit zwart gesneden lijken te zijn. Het is somber, de mens is nietig, en die zwarte kat voorspelt niets goeds.

Claudel vertelt wat er gebeurt als Brodeck binnenkomt als volgt: 'Toen ik de herberg binnenkwam, waren bijna alle mannen van het dorp er; ze hadden zulke donkere blikken en stonden er zo roerloos bij dat ik meteen begreep wat er gebeurd was. Orschwir deed de deur achter me dicht; toen liep hij op me af. Hij trilde een beetje. Hij boorde zijn grote blauwe ogen in de mijne alsof hij me voor het eerst zag. Mijn maag begon zo tekeer te gaan dat ik dacht dat mijn hart zou verzwelgen; toen keek ik naar het plafond, alsof ik er dwars doorheen probeerde te kijken om de kamer van de Anderer te zien, en ook de Anderer zelf, met zijn bakkebaarden, zijn dunne snorretje, de schaarse krullen die vanaf zijn slapen omhoog wezen en zijn vollemaansgezicht als van een dik ongehoorzaam kind; heel slapjes vroeg ik: 'Jullie hebben hem toch niet...?'

En Larcenet laat zien wat er gebeurt als Brodeck binnenkomt:

Met zulke tekeningen heb je - inderdaad - geen woorden nodig. De dreiging is tastbaar en donker: met de Anderer is het niet goed afgelopen. Dat blijkt woordenloos uit alles.

Brodeck wordt gevraagd om feitelijk, zonder iets weg te laten of te veranderen, de gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden en die hebben geleid tot de dood van de Anderer, op te schrijven, zodat 'degene die het leest ons begrijpt en vergeeft'. Hij, Brodeck, zelf een nieuwkomer in dit dorp, stemt na enige tegenwerpingen toe. En dan volgt in flashbacks niet alleen het verhaal van de Anderer die drie maanden geleden zijn intrek in deze herberg heeft genomen, maar wordt tevens onder meer duidelijk wat Brodeck allemaal heeft meegemaakt, omdat hij naast de feitelijke versie voor de dorpsbewoners zijn eigen versie van de gebeurtenissen opschrijft. En die laatste versie beperkt zich niet tot de afgelopen drie maanden. Niet alles wordt echter uit de doeken gedaan, want er is voor gekozen om Larcenets versie van Het verslag van Brodeck in twee delen uit te brengen. Dit deel, dat de titel De Anderer heeft gekregen, laat zien wat de komst van de Anderer aanricht in het dorp, zonder dat de Anderer veel in beeld of aan het woord is. Deel 2, met als titel Het onzegbare, verschijnt binnenkort: 6 september 2017.

Niet alleen heeft Larcenet het inktzwarte verhaal prachtig weergegeven in indrukwekkende, inktzwartwitte tekeningen, maar ze komen schitterend tot hun recht op de halve pagina’s van oblongformaat. Deze Het verslag van Brodeck zal absoluut iedereen weten te bekoren, inclusief degenen die het verhaal al kennen, omdat de tekeningen subliem zijn en het verhaal - na tien jaar - niets van zijn kracht of actualiteit heeft verloren.