Alles anders
Ooit had hij zich voorgenomen om alles wat er gebeurde vast te leggen, maar dat werd zoveel dat hij het opgaf. Maar de enorme hoeveelheid herinneringen schrok Guus Luijters niet af toen hij zijn voornemen om de bijna 18.000, tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoorde, kinderen een gezicht te geven, ging uitvoeren. Zijn In Memoriam, een boekmonument van meer dan duizend pagina’s, waarin 17.964 kinderen met hun naam, hun geboortedatum, adres, sterfdatum en -plaats zijn opgenomen, verscheen in februari 2012.
Tijdens een interview bij Nooit meer slapen vertelt Luijters dat hij zich tijdens het werken aan In Memoriam voornam om ooit zijn eigen herinneringen op papier te zetten. Het eerste resultaat daarvan verscheen in 2013, Lege stad. Verzamelde herinneringen 1943-1950, waarin zijn herinneringen aan de belevenissen tijdens zijn eerste zeven levensjaren zijn opgenomen. Het boek bestaat uit flarden van gebeurtenissen, waarvan Luijters niet altijd weet of het om zijn eigen herinnering van die gebeurtenissen gaat of dat hij de telkens weer herhaalde familieverhalen daarvan navertelt.
En nu is daar In de spiegel, waarin in drie delen van vijftien 'prozagedichten', Luijters' herinneringen aan zijn vijftienjarige ik zijn opgenomen. Alle gedichten zijn vijftien regels lang, met uitzondering van het laatste gedicht dat uit zestien regels bestaat.
In klare taal, zonder opsmuk, komt door de bespiegelingen van de vijftienjarige Guus Luijters de wereld van eind jaren vijftig tot leven. In beeld en geluid.
Mijn kleren hangen aan een stoel
en laten mij geen keuze een
broek een trui een overhemd
maar zo heb ik van een vriend
geleerd zet je kraag omhoog
en de wereld explodeert
mijn vriend heet Tak hij weet
van Blakey Silver Charlie Parker
ik fiets met hem naar huis maak
grapjes met zijn zuster en
hoor de solo van Hank Mobley
die nooit verstillen zal buiten
varen platte schepen kolen
door het land ze varen naar de
Overtoom en zonder jokken
Van muffe jaren vijftig, ruikend naar spruitjes en draadjesvlees, is bij Guus Luijters geen sprake: hij luistert naar jazzgiganten, bezoekt optredens, rookt, is verliefd, kijkt films, struint de stad af, drinkt en doet vooral waar hij zin in heeft. Hij roept verontwaardiging op door zijn kraag omhoog te doen, of middenin de winter een zonnebril te dragen, zijn regenjas af te knippen en geniet van de 'vormloze' dwarse gedichten van Lucebert.
De dood komt bij deze vijftienjarige vaak, hoewel zijdelings, voor in zijn desondanks, levenslustige schetsen. Een onschuldig beginnend gedicht over het grote avontuur van het dwalen door de stad eindigt bijvoorbeeld met
nam de pont ik stak het water
over zonder de dood te zien
die toen nog heel ver weg was
en onschuldig bovendien
Luijters laat in In de spiegel vooral zien hoe fijn het leven van een puber op de drempel van de jaren zestig was. Op weg naar de tijd waarin alles kan en niets meer schokkend is, kan deze vijftienjarige op simpele wijze zorgen voor ophef en misprijzen. Maar die puber is natuurlijk, net als alle ander pubers, ook kwetsbaar.
Zo veel levens tegelijk de
tennisser die Wimbledon ging
winnen de ongelukkige
scholier gelukkig met zijn
nieuwe school de zoon de dichter
de piloot de jongen uit de
Phonobar die in gebrekkig
Frans zijn vakantieliefde
schrijft maar liefheeft wie hem lief wil
hebbben jazzfanaat en fan van
Hermans Reve Nescio die
van God niet weet maar wel in hem
geloven wou en zijn leven
graag zou geven om zijn naam
een keer in druk te zien
Het is bijna onmogelijk om niet op zijn minst een beetje jaloers te zijn op deze beetje blufferige, vijftienjarige jongen die stoer met zijn kraag omhoog, sigaretten rokend op de hoek van een straat staat of zo heerlijk verliefd is op het mooiste meisje van de school.
[...]
wij jongens waren bang voor haar
tot zij mij in het water
van het zwembad plotseling
een glimlach schonk zo stralend
dat ik mijn angst vergat en
naar haar lachte en wacht maar
af jij blonde schoonheid dacht
Vijfenveertig fijne pastiches die laten zien dat het kind dat nooit ergens zin in had, zoals Luijters' kleindochter verwijtend opmerkte naar aanleiding van de verhalen uit Lege stad, een tiener werd die alles wilde, anders wilde en dat ook deed.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
