'Verweefde verhale'

"Die verweefde verhale van Ludo Loeloeraai, die yo-yo-kampioen, Snaartjie Windvogel (die vioolspeler uit In stede van liefde, wat op Matjiesfontein grootword en as 'n sekswerker in die Kaap beland), Elsabé en Doris Steyn, en Eenslie Maree, die Adelbors, vorm die basis van hierdie langverwagte roman."

Bovenstaande staat in de omschrijving van de boektrailer op YouTube. Het Afrikaans hoort bij deze breed uitwaaierende roman zoals de 'yo yo' in de rechterhand van Ludo Loeloeraai hoort. Het is bijna alsof het Afrikaans de verhalen vertelt en er geen schrijver aan te pas is gekomen. Bijzonder knap zoals de vertaalsters, Karina van Santen en Martine Vosmaer, dat hebben weten vast te houden in de Nederlandse vertaling van Klimtol.

Ludo Loeloeraai en Snaartjie Windvogel zijn, naast Zuid-Afrika, de twee belangrijkste personages van Klimtol. De eerste is " ’n klimtolspeler wat in die jare sestig en sewentig deur die land getoer het om vertonings te hou as deel van Coca-Cola se bemarkingstrategie en hom op sy oudag in die Weskusdorp Paternoster bevind". De tweede is "die jong meisie van Matjiesfontein wat deur haar pa aan die “lang manne” uitgelewer word". Gedwongen door de "lange mannen" werkt Snaartjie als prostituee, of zoals het in het Afrikaans wordt gezegd: ’n lewe te maak uit turning tricks. Wie van Etienne van Heerden In de plaats van liefde heeft gelezen, kent Snaartjie als het zwarte meisje dat langs de kant van de weg op haar viool speelde en plotseling verdween.

De wijze waarop de klimtol door Ludo en Doris wordt bewogen, zo vertelt van Heerden hun levensverhalen. Zoals de klimtol wordt er heen en weer geslingerd tussen heden en verleden van alle personages, net zoals de herinneringen van Ludo, Snaartjie, Eenslie, Elsabé en in mindere mate Doris, steeds weer teruggaan naar allerlei gebeurtenissen en onduidelijkheden uit het verleden, om bijna direct weer weg te vluchten. Zo wordt tergend traag, stukje bij beetje duidelijk wat de impact van een door Ludo veroorzaakt auto-ongeluk heeft gehad, waarom Snaartjie door haar vader aan de "lange mannen" werd meegegeven, wie en waarom de kreefteninspecteur gedood heeft en welke straf Eenslie zal krijgen voor zijn rol bij de dood van de predikant.

Maar dat is lang niet alles, want van Heerden toont via al die snippertjes ook het Zuid-Afrika van toen en van nu. Niet alleen dat van de zwarte mensen, maar ook dat van de witte Afrikaners die alsmaar vergeefs naar hun eigen plaats in dat ingewikkelde land zochten en zoeken.

Klimtol is geen verhaal dat direct vanaf de eerste zin de lezer bij de kladden grijpt en pas na vierhonderd pagina's weer loslaat, maar voor de liefhebber van meanderende dooreen gevlochten verhalen over met het (over)leven worstelende mensen in een onmogelijk en waanzinnig, geurig, kleurig, warm land, is het bijna perfect. Bijna, omdat de sublieme Snaartjie Windvogel meer aandacht verdient dan ze nu krijgt:

"Survivor, mompelt Snaartjie Windvogel. Dat stond op de voorruit van de gangsterauto die door Kliprug scheurde met zijn getinte ramen. Er stond nog iets bij, nog een woord. Ja, ja, dat was het.
Ultimate Survivor."