Die vermaledijde duizend woorden
Op de begrafenis van haar broer Jean, die de letterlijke en figuurlijke wonden uit de eerste wereldoorlog nooit te boven is gekomen, komt Suzanne Malherbe Patrice tegen. Patrice was de boezemvriend van Jean en in het geheim verliefd op Suzanne, iets waar Jean haar toen vaak mee plaagde. Patrice is inmiddels met een andere vrouw getrouwd, maar bekent dat Jean gelijk had. 'But you're happy now', constateert Suzanne, die zich inmiddels Marcel Moore noemt, en Patrice beaamt dat.
As Patrice stood in front of me, I wondered what it would have been like to be his wife. There was a flutter in my stomach, like the pages of a book turned over by a gust of wind. I didn't think it was regret. […] No, it was the life I was living that unnerved me.
En geen wonder, want Marcels grote liefde is haar stiefzus Claude Cahun, een beginnende Franse kunstenares en schrijfster, die later vooral als fotografe bekend zal worden. Claude, oorspronkelijk Lucie Schwob geheten, is de jongste van het duo. Ze is roekeloos, uitdagend, onzeker, speelt graag met de dood, en is een enorme flirt wier gemoedstoestanden uitermate moeilijk te voorspellen zijn. Marcel is degene op wie ze altijd kan rekenen, degene op wie Claude altijd terug kan vallen, en die haar net zo liefdevol loslaat als in haar armen sluit.
Vlak na de eerste wereldoorlog verhuizen ze samen naar Parijs, waar ze kennismaken met andere schrijvers, dichters en beeldende kunstenaars. Ze raken goed bevriend met Henri Michaux, Pierre Morhange en Robert Desnos, net als met Sylvia Beach en Adrienne Monnier, de eigenaren van de legendarische boekwinkel Shakespeare and Company.
Het is vooral Claude die naam maakt in die turbulente jaren en de kans krijgt om bij te dragen aan diverse surrealistische tentoonstellingen. In 1937 besluiten ze het roerige leven in Parijs, te midden van surrealisten en avant-gardisten vaarwel te zeggen en te verhuizen naar Jersey. Van rust is niet lang sprake, omdat de oorlog vrij snel daarna uitbreekt. Beiden roeren zich – op veelal kunstzinnige wijze – in het verzet, worden naar aanleiding daarvan opgepakt en gevangen gezet. Claude wordt zelfs ter dood veroordeeld.
Rupert Thomson heeft het zichzelf niet makkelijk gemaakt met een boek over dit bijzondere tweetal. Dat is vooral te merken aan het zwakke, bol van de clichés staande middelste deel van de roman waar Claude en Marcel zich samen onderdompelen in die waanzinnige Parijse kunstenaarswereld van het interbellum en waarin vooral Claude straalt. Maar wat of hoe moet je iemand ook neerzetten die zo uniek is, en zulke spraakmakende kunst maakt, dat David Bowie in 2007 van haar werk een multimedia-installatie maakt:
You could call her transgressive or you could call her a cross dressing Man Ray with surrealist tendencies. I find this work really quite mad, in the nicest way. Outside of France and now the UK she has not had the kind of recognition that, as a founding follower, friend and worker of the original surrealist movement, she surely deserves. Meret Oppenheim was not the only one with a short haircut.
Nothing could better do this, I thought, than to show her photographs through the digital technology of the 21st century and in a setting that embraces the pastoral sanctuary of her last years.
Claude Cahun is dan al meer dan vijftig jaar dood, maar het is duidelijk dat haar werk nog steeds springlevend is. Geniet dus vooral van de wijze waarop Thomson het leven van Claude en Marcel dat zich buiten Parijs afspeelt, en met name het deel tijdens de oorlog, maar laat de kunstwerken het bruisende, surrealistische verhaal van hun leven in Parijs vertellen. A picture is tenslotte niet voor niets worth a thousand words...
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
