De troost van de dichter
Ali Ahmad Said Esber, beter bekend onder het pseudoniem Adonis, is een Syrisch-Libanese dichter die elk jaar genoemd wordt als kanshebber voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Of hij die prijs ooit krijgt is de vraag, maar of hij het verdient niet. Adonis is een fantastische dichter en Kees Nijland en Assad Jaber op zijn minst net goed als vertalers, want het is niet voor niets dat Robert Frost, gevraagd naar de essentie van poëzie het volgende zei: "Poetry is what gets lost in translation".
Ahmed Aboutaleb, die het voorwoord voor zijn rekening heeft genomen, zegt daarover echter het volgende: "[...] soms probeer ik ze te vertalen naar het Nederlands. Vertalen is naar mijn idee de beste vorm van geconcentreerd lezen. Het is een nauwgezette zoektocht naar de bedoeling van het vers. Vertalen brengt je dichter bij de dichter." Hij is vol lof over de vertalingen van Nijland en Jaber, maar raadt eenieder aan om toch ook samen met iemand die Arabisch leest en spreekt naar de oorspronkelijke Arabische gedichten te luisteren, om door de klank en het ritme van de gedichten nóg dichter bij de gedichten en dichter bij een medemens te komen. Er staat niet voor niets 'nóg dichter bij' omdat diverse gedichten in deze bundel je dichter bij die ander brengen. Ook in de Nederlandse vertaling. Ook lezend. Neem bijvoorbeeld 'Tussen jouw ogen en mij':
Als ik mijn ogen in jouw ogen dompel
zie ik een nieuwe morgen
het oude gisteren
en wat ik niet weet
ik voel de kosmos rennen
tussen jouw ogen en mij
Hoe dichtbij die ander kun je komen?
Dit eerste gedicht in de bundel bereidt je nauwelijks voor op wat er volgt, want de gedichten van Adonis zijn allesbehalve eenduidig of eenvormig en al helemaal zelden bedoeld om de lezer te plezieren. Sterker nog, Adonis stelt vragen, zijn gedichten zetten je aan het denken, maar nemen je even zo makkelijk mee aan de hand en zijn dan het gedachtespinsel zelf. In 'Een hemelse samenvatting' stelt Adonis de vraag "Hoe raakt een hoofd gevangen in zelfgeschapen woorden?", maar het antwoord dat daarop volgt is geen antwoord, want "het verborgene is bedrieglijk in Jeruzalem, de meesterbedrieger." Meer antwoord is er niet. Het is een lang gedicht, een verhaal, dat regelmatig 'onderbroken' wordt door de realiteit:
(Raketten, troepen, groepen, riten, aanvallen, mijnen, handel, sektarische strijd, bombardement, afsplitsing, kalmeren, overheersing, overwinning, lichaamsdelen, lijken, gevechten, bondgenoten, vijanden, gewapenden, moorden, stammen)
Terwijl even daarvoor een verliefde vrouw in een tuin, waar bloemen een net vormen om haar voeten, lachend de vraag stelt of zij alweer voor elke bloem een nieuwe jas moet naaien. De poëzie van Adonis kan huppelen, soms, maar is vaker diep doordrongen van de gruwelijke realiteit:
Veel bloed leest en schrijft
Veel ruïnes tonene een willekeur van vormen en kleuren
Veel vrouwen zwemmen in herinneringen
Stof van een leger zucht van barakken
Wat doe je, eeuwige, die het vergankelijke met een bezem bijeenveegt
en in de oven van de verbijstering gooit?
Waarom geef je engelen alleen gif van duivels te drinken?
Adonis is geen dichter die zich houdt aan de regels en afspraken zoals die gelden in de traditionele Arabische poëzie, inhoudelijk niet en qua vorm niet, en toch ... Wat hij schrijft, waarover hij schrijft en hoe hij het schrijft kan alleen geschreven zijn door een iemand die is opgegroeid in en met die tradities. Dat maakt het voor iemand die daar weinig of geen kennis van heeft soms moeilijk om te begrijpen of te voelen wat Adonis verbeeldt. Eén oplossing is om als een spiegelbeeldige Aboutaleb, deze gedichten naar het Arabisch te vertalen, maar dat gaat wat ver. Bovendien is het niet nodig want loslaten, niet willen weten 'wat er bedoeld wordt' en de beelden ondergaan, is vaak genoeg om 'iets' te zien, al is het slechts een flinter. En anders? Anders is er de troost van 'De dichter 1':
Je weet niet anders dan dat hij moeilijk is. Hij is helder
als de zon
Soms verbergt hem
de schaduw van een muur
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
